Kripto para birimlerine yapılan yatırımların artması ve ekosistemin gelişmesiyle birlikte blokzincir teknolojisi de gelişmekte ve yeni projeler ekosisteme dahil olmaktadır. Blokzincir projelerinin çeşitlenmesi ve gelişmesiyle birlikte hem yatırımcılar için yeni yatırım kanalları oluşmakta hem de projeler arasındaki etkilemişimin ihtiyacı artmaktadır.
Ekosistem içerisindeki en büyük problemlerden biri, blokzincirlerin birbirleriyle olan entegrasyonun düşük olmasıydı. Bu sebeple blokzincirler birlikte çalışamıyor ve yatırımcılar kripto varlıklarını blokzincirler arasında kolayca dönüştüremiyordu. Bu sorunu çözmek amacıyla, blokzincir köprüleri yaratıldı.
Blokzincir Köprüsü Nedir?
Blokzincir köprüleri, iki blokzinciri birbirine bağlayarak, kullanıcıların bir zincirden diğerine kripto para birimi göndermesine olanak tanımaktadır. Başka bir deyişle, sahip olduğunuz Bitcoin cinsinden varlıklarınızı Ethereum cinsinden harcamak istiyorsanız, blokzincir köprüleri bu işlemi mümkün kılacaktır.
Blokzincir köprüleri, iki blokzincir ekosistemi arasındaki bağlantılardır. Fiziksel bir köprünün iki fiziksel konumu birbirine bağlaması gibi, bir blokzincir köprüsü de benzer veya değişen protokoller üzerinde çalışan iki farklı blokzincir dünyasını birleştirir. Bu bağlantı, ekosistemler arasında veri ve token transferine izin verir. Tüm blokzincirler, her ağ içinde farklı kurallar ve fikir birliği mekanizmaları ile izole ortamlarda geliştirilir. Bu nedenle, iki blokzincir yerel olarak iletişim kuramaz, diğer bir deyişle, kripto varlıklar bir blokzincirden diğerine serbestçe hareket edemez. Bu, iki ekosistem arasındaki ara katman, blokzincir köprülerinin tam olarak denkleme dahil olduğu yerdir.
Blokzincir Köprüleri Nasıl Çalışır?
Blokzincirde köprü oluşturmak, kaynak blokzincirden hedef blokzincire veri (varlıklar, sözleşmeler, vb.) iletmek için birlikte çalışan birkaç adıma sahiptir.
İzleme: Oracle, doğrulayıcı veya aktarıcı olarak bilinen bir aracı, kaynak blokzincirdeki durumu izler.
Mesaj Aktarma: Blokzincirde bir değişiklik meydana geldiğinde, kaynak blokzincirden hedef blokzincire bir bilgi aktarımı başlatılır.
Fikir Birliği: Bazı durumlarda, hedef blokzincire bilgi iletebilmek için izleme aktörlerinin fikir birliği içinde olması gerekir.
İmzalama: Aracılar, başka bir blokzincire gönderilen bilgileri kriptografik olarak imzalar.
Blokzincir köprüleri, Burn-and-Mint protokolüne dayanır. Tokenlar aktarılmaz, kaynak blokzincirde yakılır (yok edilir) ve hedef blokzincirde basılır (oluşturulur).
Güvenli ve Güven Gerektirmeyen Blokzincir Köprüleri
Blokzincir köprüleri, güvenilir veya güven gerektirmeyen sistemler olarak ikiye ayrılmaktadır. Büyük miktarda kripto varlık aktarmak istediğinizde güvenli köprüler hızlı ve ekonomik bir seçenektir, ancak güvenilir hizmet havuzu oldukça küçüktür. Burada sözü geçen güvenilir blokzincir köprüleri merkezi yapıda olan zincirlerdir. Diğer bir yandan, merkezi blokzincirlerde varlıklarınızı dönüştürdüğünüzde, varlıklarınızın kontrolü sizin elinizden çıkmaktadır.
Wrapped Ether ya da kısa ismi ile wETH, Ethereum ile birebir aynı değere sahip olan ve dönüştürülebilen, Ethereum’un ERC-20 standartlarına uygun halidir. Ethereum ağında çok sayıda merkeziyetsiz uygulamalar ve platformlar yer almaktadır. Bu platformların birçoğunda wETH kullanılmaktadır. Bunun sebebi Ethereum’un yerel kripto para birimi olan ETH’nin Ethereum blokzinciri üzerinde, ERC-20 standartlarından daha önce ortaya çıkarılmasıdır. Bu sebeple ETH, ağdaki diğer ERC-20 tokenleri ile doğrudan değiştirilemez şekildedir. Geliştiriciler bu amaçla ETH’yi iki ayrı arayüzde değerlendirmek yerine wETH’yi oluşturmuş ve ERC-20 tabanlı uygulamalarda kullanılmasını sağlamıştır. wETH bu uygulamalarda işlem yapmayı ve birçok farklı ek işlevi de yerine getirebilmektedir. Kullanıcılar wETH’lerini dilediği zaman aynı değerden 1:1 olacak şekilde ETH’ye çevirebilmektedir.
Güven gerektirmeyen blokzincir köprüleri ise merkeziyetsiz yapılara sahiptir. Varlıklarını merkezi bir yapıya emanet etmekten çekinen varlık sahipleri, güven gerektirmeyen blokzincir köprülerini tercih edebilmektedir.
Blokzincir Köprü Hizmetleri
Mart 2022 itibarıyla, Bitcoin köprülerinde kilitli 21.8 milyar dolar değerinde kripto para birimi bulunmaktadır. En popüler blokzincir köprülerinden bazıları şunlardır:
WBTC veya Wrapped Bitcoin: TVL'de (Toplam Değer Kilitli) 11,28 milyar dolarlık kripto ile dünyanın en büyük blokzincir köprüsüdür.
Multichain veya MULTI: 6.26 milyar dolarlık TVL ile var olan en büyük çapraz zincir köprüsüdür.
Avalanche, Polygon ve Fantom Anyswap: 15 milyar dolarlık birleşik TVL ile Ethereum platformundaki en büyük köprülerden bazılarıdır.
