Kripto para ekosisteminde, Centralized Exchange kelimesinin kısaltması olan CEX sözcüğü Türkçe karşılığı ile merkezi bir alım satım platformudur. Burada yer alan ifadeyle; bu platformların merkezi olarak adlandırılmasının sebebi, bir şirket veya belirli bir grup tarafından yönetiliyor olmasıdır.
CEX’ler, genellikle bir emir defteri tutarak kullanıcılar arasındaki işlemleri kolaylaştırmaktadır. Merkeziyetsiz alım satım platformlarından ayrılan en önemli özelliği emir defterleri kullanılmasıdır. Emirler, belirli bir miktarda belirli bir kripto para birimini belirli bir fiyattan satın alma veya satma talepleridir. CEX'ler, kullanıcılarından gelen emirleri toplar, ardından ilgili alış ve satış emirlerini eşleştirmek, yürütmek için özel bir yazılım kullanır.
Merkezi alım satım platformlarının diğer bir önemli özelliği ise kuruldukları ülkelerin hükümetleri tarafından denetleniyor olmalarıdır. Bir şirket ismi altında çalışan CEX’ler, hükümetlerin gereklilikleri yerine getirmeli ve hizmetlerini sunmak için yetkilendirilmeleri gerekmektedir. KYC işlemleri ile sürdürülen kullanıcı onayları sayesinde, kara para aklama ve kötü niyetli kullanımlar açısından güvenli bir ortam yaratmaktadırlar.
Kâr amacı güden işletmeler tarafından yönetilen CEX’ler kullanıcı deneyimlerini yükseltmek amacıyla çeşitli kampanyalar ve avantajlar da sunabilmektedir. Aynı zamanda, kullanıcıların farklı finansal türevlerle kazanç elde edebilmesi için farklı işlem çeşitleri de barındırmaktadırlar. Kullanıcılar açısından, arayüz kolaylığı ve erişebilirliği en yüksek seviyede tutmak için çalışan CEX’ler, yüksek oranda işlevsellik sağlamaktadır. Yüksek hacimleri sayesinde likidite sağlayıcısı olarak da yüksek düzeyde hizmet sunmaktadırlar. Aynı zamanda, CEX’lerde yer alan Müteri Destek Hizmetleri sayesinde kullanıcıların yaşayabileceği olumsuz durumlar da çözülmektedir. Örneğin bir kullanıcı, cüzdan seed phrase (zincirdeki kripto varlıklarını kurtarmak için gereken tüm bilgileri depolayan kelimelerin bir listesidir.)’ini kaybettiğinde DEX’ler hiçbir şekilde yardımcı olamazken, CEX’lerde şifrenizi unutsanız hatta telefonunuzu kaybetseniz bile kimlik doğrulama ile hesabınıza tekrar erişim sağlayabilirsiniz.
Diğer bir yandan, KYC prosedürlerini yerine getirmekle yükümlü olan CEX’ler, kripto varlık ve blokzincir ekosisteminin sunduğu kullanıcı gizliliğinin geçerliliğini yitirmesine neden olmaktadır. CEX’ler ve DEX’ler birbirlerine benzer yapıda çalışıyor olsa da, birçok önemli noktada birbirinden ayrılmaktadır. Kullanıcıların deneyimlerinden yola çıkarak tercih edecekleri alım satım platformları; gizlilik, güvenlik ve hız konusunda farklı imkanlar sağlamaktadır.
