Token kilidi açılımı daha önce kilitlenmiş token'ların yeniden işlem görebilir hale geldiği önceden belirlenmiş olaylardır. Projeler, erken yatırımcıların veya ekip üyelerinin proje başlar başlamaz ellerindeki token’ları topluca satmalarını engellemek için genellikle token arzının bir kısmını kilitler. Bir kilit açma olayı tek seferde toplu bir açılış (cliff unlock) şeklinde olabileceği gibi, kademeli periyodik serbest bırakmalarla (lineer vesting yöntemiyle) da gerçekleşebilir.
Token Kilidi Açılmasının Etkileri
Kilitli token’lar dolaşıma girdiğinde, arzın ani artışı talebi karşılamazsa fiyat üzerinde aşağı yönlü baskı oluşabilir. Verilere göre kilit açma olaylarının yaklaşık %90’ı token fiyatlarında düşüşle sonuçlanıyor. Ancak bir projenin kullanım oranı ve talebi güçlüyse, kilit açılmasına rağmen fiyatlar sabit kalabilir hatta yükselebilir. Yaklaşan kilit açılmaları genellikle önceden fiyatlara yansır, ancak kilit açılma tarihi civarında volatilite artma eğilimindedir. Yatırımcı hissiyatı da değişkenlik gösterebilir—büyük kilit açılımları bazı yatırımcılarda satış dalgası korkusu yaratırken, diğerleri bunları projenin ilerleme belirtisi olarak görüp olası düşüşleri alım fırsatı sayabilir.
Vesting ve Kilit Açma Takvimlerinin Nedenleri
Kripto projeleri, token’lar için hakediş (vesting) ve kilit açma takvimlerini birkaç önemli nedenle uygular:
Uzun Vadeli Hizalama: Token’ların kilitlenmesi, kurucuların, ekip üyelerinin ve erken destekçilerin projeyi hemen nakde çevirip çıkmak yerine uzun vadede bağlı kalmasını sağlar. Böylece onların çıkarları projenin uzun vadeli başarısıyla paralel hale gelir. Piyasa İstikrarı: Token’ların kademeli serbest bırakılması, fiyatı sert düşürebilecek büyük çaplı satışların önüne geçer. Vesting, arz artışını zamana yayarak piyasayı aşırı dalgalanmadan korur. Proje Kilometre Taşları: Token kilidi açılmaları genellikle proje geliştirme hedeflerine göre zamanlanır. Token’ların yalnızca belirli yol haritası kilometre taşlarına ulaşıldıktan sonra veya belirli bir süre sonunda serbest bırakılması, proje gerekli aşamaları tamamlamadan içeridekilerin tüm token’lara erişemeyeceği konusunda güven oluşturur.
Önemli Geçmiş Token Kilidi Açılma Olayları
Şubat 2024: Birden fazla proje toplam yaklaşık 1 milyar dolar değerinde token’ın kilidini açtı. Örneğin, Aptos (APT) 11 Şubat’ta 24,84 milyon token’ı (~230 milyon dolar) serbest bıraktı ve kilit açılmasının ardından APT fiyatı yaklaşık %18 düştü. Mart 2024 – Arbitrum (ARB): 16 Mart 2024’te Arbitrum’un dev kilit açılımında 1,11 milyar ARB serbest bırakıldı (dolaşımdaki arzın %87’sine denk, ~1,24 milyar dolar değerinde). Bu ani arz girişiyle ARB fiyatı, sonraki üç hafta içinde yaklaşık %21 düşerek daha sonra yeniden toparlandı. Solana (SOL) – 1 Mart 2025: Yaklaşık 11,2 milyon SOL (toplam arzın yaklaşık %2,3’ü, ~2 milyar dolar) kilidi açıldı.
