Hash Rate Nedir?
Kripto para ekosisteminin en önemli yapı taşlarından biri kripto para madenciliğidir. Madenciler blokzincirler üzerindeki transfer işlemlerinin gerçekleşmesini sağlamak için doğrulamalar yapar, ağın güvenliğine ve merkeziyetsizliğe doğrudan katkı yapar. Bu doğrulamalar PoW (Proof of Work) fikir birliğinde yüksek güçteki madencilik cihazları ile gerçekleştirilmektedir. Bitcoin ağındaki işlemci gücü Hash Rate ile ifade edilmektedir. Bir kripto ağı ne kadar fazla madenciye sahipse hash oranı da o ölçüde artacaktır.
Hash oranları genellikle saniyedeki hash, saniyedeki mega hash ve sol olarak ölçülür. Sol ölçütü blokzincirlere özgü bir kavramdır. Hash oranları ölçülürken kullanılan sayıların büyük olması nedeniyle ölçüt kavramları da kendine özgüdür. Hash oranları kripto para birimlerinin fiyatlarına göre hareket etmektedir. Bir kripto para biriminin değeri ne kadar yüksek olursa, madencilerin elde edeceği blok ödülü o kadar değerli olacaktır. Bu da daha fazla madenciyi blokzincire katılmaya teşvik edecektir. Başka bir deyişle, Hash Rate ve kripto para birimi fiyatı arasında doğrusal bir orantı vardır.
Kaynak: YCHARTS
Dünya Hash Rate Dağılımı
Yüksek Hash Rate bir diğer ifade ile ağda yer alan işlem gücünün yüksek olması her ne kadar kripto para ekosistemi açısından pozitif gözüküyor olsa da, dünyada yüksek işlemci gücü oranları yüksek enerji maliyeti anlamına gelmektedir. Son yıllarda kripto para ekosistemine dair en çok tartışılan konulardan biri de Bitcoin’in karbon ayak izidir. Yüksek enerji maliyetinden kaçınmak isteyen ülkeler kripto madenciliğini yasaklama yoluna gitmeye başlamıştır. Bu yasaklarla beraber dünya Hash Rate dağılımı ise değişim göstermiştir. Bu ülkelerin başında gelen Çin, 2021 itibarıyla kripto para madenciliğini yasaklamıştır. 2019 sonbaharında Çin, küresel Bitcoin hash oranının yaklaşık %75'ini kontrol etmekteydi. Bu oran 2021 başlarında %50’ye gerilemiş ve 2022 itibariyle %0 oranına gelmiştir. %75 oranla Çin’in hakimiyetinin son bulması sonucu Hash Rate dağılımı daha küresel bir hal almaya başlamıştır. Bu sayede Bitcoin madenciliği tüm dünyaya daha adil bir şekilde yayılmıştır.
Kaynak: University of Cambridge
Cambridge Üniversitesi’nin Ağustos 2021 verilerine göre, Bitcoin madenciliğinde ABD %35,4 Hash oranıyla birinci sırada, Kazakistan ise %18,10 Hash oranıyla ikinci sıraya yer almaktaydı. Rusya ise %11,23 oranı ile bu iki ülkeyi takip etmekteydi. Dünyada yaşanan enerji krizi sebebiyle çeşitli problemler ortaya çıkmıştır. 2021 yılı Ağustos ayı ile birlikte %2,67 Hash oranına sahip olan İran madencilik faaliyetlerine kısıtlamalar getirmiştir. Kazakistan ise enerji kaynaklarına yapılan zamlardan sonra siyasi birtakım problemler yaşamıştır. Kazakistan Hükümetinin istifasına kadar devam eden olaylarda, internet ve elektrik kesintileri artmış bu da Bitcoin madencilik faaliyetlerini olumsuz etkilemiştir. Bitcoin dünya üzerinde enerji tüketimine bakıldığında ülke bazlı 23. sırada yer almaktadır.
Kaynak: BitcoinEnergyConsumption.com
Tüm bu sonuçların ışığında kripto para ekosistemi madencilik aracılığıyla harcanan enerjiyi azaltmanın yollarını aramaktadır. Çözüm olarak sunulan projelerden biri ise Green Bitcoin Minning’tir (Çevre Dostu Madenciliktir). Bitcoin’i ulusal para birimi olarak kabul eden El Salvador, madencilerinin madencilik aktiviteleri için volkanik bir bölgeden elde edilen yeşil bir enerji kaynağı kullanmaya başladıklarını duyurmuşlardır. Ekosistemin büyük bir parçası olan yatırıcımların da gündemlerine aldıkları konuların başında enerji tüketimini azaltmak gelmektedir. Kripto para ekosisteminin gelişmesi ve tüm alanlarda kendine yer bulması ile birlikte enerji krizinin zamanla çözülmesi kaçınılmazdır.
