Projenin Adı: Chainlink
Projenin Belirteci: LINK
Projenin İnternet Sitesi: chain.link
Projenin Twitter Adresi: twitter.com/chainlink
Projenin Telegram Adresi: t.me/chainlinkofficial
Projenin İzahname Adresi: İzahname için buraya tıklayabilirsiniz.
A.Chainlink Nedir?
Chainlink, blokzincirlere dışarıdan veri girişi sağlayan merkeziyetsiz veri aracıları ağıdır.
Örneğin merkeziyetsiz platformlarda alım-satım işlemi gerçekleştiren bir Ethereum akıllı kontratınız var. Ancak bu akıllı kontratın çalışması için platformlardan fiyat verisine ihtiyaç duymaktasınız. Chainlink ile blokzincir dışındaki platformlardan Chainlink ağında çalışan merkeziyetsiz veri aracılardan verilerinizi Ethereum blokzincirindeki akıllı kontratınıza iletebilirsiniz.
B.Chainlink Neler Sunmaktadır?
Akıllı kontratlar, blokzincirleri üzerinde çalışan uygulamalar, geleneksel yapıdaki ve merkezi dijital sözleşmelerin gelecekte yerini almak için sektördeki oyuncular tarafından konumlandırılmıştır. Günümüz sistemindeki veri aracılarının operasyonları merkezi sistemlere ya da otomatize edilmiş veri alıcıları şeklinde çalışmaktadır.
Blokzincirler çalışma prensipleri dolayısı ile akıllı kontratlar dış kaynaklar ile çalışmamaktadırlar. Tam bu noktada Chainlink oracle ismini verdiği aracılar ile blokzincirleri dış veri kaynakları ile buluşturmaktadır. Bu operasyonel süreci de sahip olduğu aracılar ile merkeziyetsiz şekilde gerçekleştirerek blokzincir prensiplerine zarar vermemektedir.
Chainlink, blokzincire verileri aktarırken akıllı kontratlara veri girişi özelliği ve verilerin blokzincir dışından temin edilmesi sürecinin verimli işlemesi adına bir mutabakat modeli sunmaktadır. Ayrıca tüm bu süreçler gerçekleşirken veriyi temin eden aracı için de itibar puanı oluşturarak servis alacakların aracıları seçmesine ve sürekli güvenlik denetlemeleri gerçekleştirerek aracıları sistem de denetlemektedir.
C.Chainlink Teknolojisi
Chainlink, Ethereum ağında birçok “token” gibi ERC-20 protokolü ile oluşturulmamıştır. Ethereum tarafından Chainlink için oluşturulan ERC-677 protokolü ile oluşturulmuştur ve diğer protokollerden farkı ‘transferAndCall’ fonksiyonuna sahip olmasıdır.
Chainlink teknolojisi iki kısımda incelenmektedir. Blokzincir işlemleri ve blokzincir dışı işlemler.
Blokzincir işlemlerinde, bir aracı olarak kullanıcıya ait akıllı kontrat tarafından talep edilen bilgileri akıllı kontrata iletir. Bu işlem gerçekleştirilirken Chainlink tarafından üç ayrı akıllı kontrat çalıştırılır: itibar kontratı, talep eşleme kontratı ve veri toplama kontratı.
İtibar Kontratı: Veri sağlayan aracının performans ölçümleri kayıt altına alan kontrat.
Talep Eşleme Kontratı: Veri sağlayıcıların işlemler için talep ettiği ücret ile veri talep eden kontratların eşlenmesini sağlayan kontrat.
Veri toplama Kontratı: Talep edilen veriye ait aracılardan dönen verilerin bir araya toplanarak talep edilen verinin sonucunun bildirilmesi.
Blokzincirde gerçekleşen işlemler 3 adımda gerçekleştirilmektedir: Aracının seçilmesi, verinin raporlanması, sonuçların derlenmesi.
C1. Aracı Seçimi
Chainlink üzerinden veri talep edilmesi halinde veriyi satın alacak taraf tarafından verinin detayları ve kaç aracıya ihtiyaç duyulduğunun belirtilmesi gerekmektedir. Veriye ihtiyaç duyan alıcı, itibar derecelendirmelerini inceleyerek hangi aracılarla çalışmak istediğini seçebilmektedir. Veri ihtiyaçlarının sürekli olduğu hallerde veri alıcısı kendisi seçim yapamayacağı için Chainlink üzerinde otomatik aracılar seçilmektedir.
Aracılar iş teklifi geldiğinde kontrat üzerinden fiyat teklifi gerçekleştirirler ve ilettikleri fiyat teklifi ile bağlı hale gelirler. Aracılar kontrattan doğan yükümlülüğünü yerine getirmez ise sistem tarafından belirlenen ceza puanları yansıtılır.
C2. Verilerin Toplanması
Aracılar tarafından veriler toplandığında bu veriler veri toplama kontratına yazılır. Veri toplama kontratı gelen veriler için ortak cevabı kabul eder ve kullanıcının veri talep ettiği kontrata gönderir.
C3. Aracıların Güvenliği
Chainlink için aracıların güvenliği en önemli unsurlardan bir tanesidir. Zira akıllı kontratlara işlenecek verilerin hatalı olması sistemin güvenilirliğini direkt etkileyecektir. Bu sebeple tüm aracılardan alınan veriler denetlenerek itibar puanlaması kullanılmaktadır.
Blokzincir dışı işlemlerde, Chainlink aracılarının bağlı olduğu açık kaynaklı bir yapı ile blokzincire veri işleme özelliği bulunmaktadır ve ancak blokzincirdışı veri girişleri ortak bir mutabakat ile gerçekleşir.
D.Chainlink Ekibi ve Şirketi
Şirketin CEO’su olarak karşımıza Sergey Nazarov çıkmaktadır. 2011 yılında kripto para ekosistemine dahil olan Sergey, daha önce FirstMark Capital şirketinde çalışmış.
Şirketin CTO’su olan Stevie Ellis, Pivotal Labs şirketinde yazılım mühendisi ve takım lideri olarak bulunmuş.
Şirkette yazılım mühendisi olarak çalışan Dimitri Roche ise McKinsey şirketinin eski çalışanlarından.
İş Geliştirme Sorumlusu Dan Kochis ise Alibaba’nın ABD’de bünyesine kattığı şirketlerin aracısı olarak 120 Milyar ABD Doları değerinde anlaşmalarda rol oynamış.
E.Chainlink Dijital Varlık Ekonomisi
Ön Satış Bilgileri
Ön Satış Tarihi: 19 Eylül 2019
Ön Satış Miktarı: 350,000,000.00 LINK
Ön Satış Fiyatı: 0.011 USD
Token Dağılımı
Ön Satış: %35
Teşvik Programı: %35
Platform Geliştirmeleri: %30
Toplam Arz: 1,000,000,000.00 LINK
Chainlink projesi arzın büyük bir bölümünü ön satış ile satmış ve dijital varlıkların tamamını dolaşıma sunmuştur. Şirket sahip olduğu dijital varlıkları kullanıcıları ödüllendirmek, çalışanların maaşlarını ödemek ve projeleri fonlamak için kullanmaktadır.
Sürdürülebilirlik açısından Chainlink aracılarına yapılacak tüm ödemeler LINK olarak gerçekleştirilmektedir. Chainlink aracıları kullanıldığı sürece şirket harcadığı LINK dijital varlıklarını geri kazanabilecektir.
F.Chainlink İşbirlikleri
Şirketi incelediğimizde ise 2017 yılında Garner tarafından blokzincir uygulamalarında lider olarak tanımlanmıştır.
Google servislerinden BigQuery hizmetini kullanırken Chainlink kullanılabiliyor.
Intel, HyperLedger ve Enterprise Ethereum Alliance ile birlikte çalışan proje Güvenilir Hesaplama Framework ismini verdikleri gizlilik ve ölçeklenebilirlik sorunlarını ele alan çalışma gerçekleştirmişlerdir.
T-Systems Chainlink ağına aracı olarak katıldığını duyurmuştur.
Çin Ulusal Blokzincir Hizmetleri Ağı, Chainlink ile çalışarak blokzincir dışındaki verileri blokzincire aktaracağını duyurmuştur.
G.Chainlink Değerlendirme
Chainlink, işlevselliği ve birlikte çalıştığı büyük şirketler göz önüne alındığında misyonunu gerçekleştirdiği söylenebilir. Akıllı kontratların içerisine hava durumu, aracımızın lastik basınç bilgileri, sipariş verdiğimiz yemeğin durumu gibi verilerin işlenmesini mümkün kılan Chainlink, blokzincirlerin birbirleri ile çalışmasını da mümkün kılmaktadır. Dijital varlık ekonomisi incelendiğinde dolaşıma sürülmeyi bekleyen dijital varlık miktarının %60 civarında olduğunu blokzincir verilerinden biliyoruz. Chainlink ekibinin sahip olduğu dijital varlıkların herhangi bir kilit fonksiyonu da bulunmamaktadır, yani ekip dilediği vakit dijital varlıklarını satabilmektedir. 2017’den bugüne kadar sadece 38 milyon LINK piyasalarda satılmıştır, bu konuda Chainlink ekibinin temkinli davrandığını söyleyebiliriz.
