Ekonomide bir ölçüt olan Consumer Price Index’in Türkçe karşılığı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)’dir. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ekonomideki toplam fiyat seviyesinin bir ölçüsüdür. TÜFE, yaygın olarak satın alınan mal ve hizmetlerden oluşan bir paketten oluşur. TÜFE, bir ülkenin para biriminin satın alma gücündeki değişiklikleri, mal ve hizmet sepetinin fiyat seviyesini ölçer. Tüketici Fiyat Endeksi'nin hesaplanmasında kullanılan piyasa sepeti, ekonomideki tüketim harcamalarını temsil eder ve mal ve hizmet fiyatlarının ağırlıklı ortalamasıdır. TÜFE, enflasyon ve deflasyonun en popüler ölçütlerinden biridir.
Consumer Price Index CPI (Tüketici Fiyat Endeksi) Nasıl Hesaplanır?
Tüketici Fiyat Endeksi, bir dönemde piyasadaki mal sepetinin cari fiyatlarının bir baz döneme göre değişimini ifade eder. TÜFE genellikle aylık veya üç aylık olarak hesaplanır. Çoğu TÜFE endeks serisi, karşılaştırma için temel olarak 1982-84'ü kullanır. ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS), 1982-84 döneminde endeks seviyesini 100 olarak belirlemiştir. 110'luk bir endeks, piyasa sepetinin fiyatında referans dönemine kıyasla %10'luk bir artış olduğu anlamına gelir. Benzer şekilde 90 endeksi, referans döneme göre market sepeti fiyatında %10'luk bir düşüşe işaret etmektedir.
Consumer Price Index CPI (Tüketici Fiyat Endeksi) Formülü
CPI = Bir Yıl İçerisindeki Mal ve Hizmet Sepetinin Maliyeti / Baz Alınan Yıldaki Mal ve Hizmet Sepetinin Maliyeti x 100
Enflasyon oranı ölçülürken, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verileri kullanılmaktadır. TÜFE, istatistik bilimindeki fiyat endeks sayıları ile hesaplanır. Belli bir yıl seçilir ve bu yıl temel yıl kabul edilir. Endeks değeri 100'dür. Karşılaştırılan dönemler arasındaki toplam ya da fark, belirli bir gelire sahip olan bireyin satın alma gücünün azalıp azalmadığını gösterir.
Consumer Price Index CPI (Tüketici Fiyat Endeksi)’in Kullanım Alanları
TÜFE oranları bir ülkenin ekonomisinde birçok alanda düzenleme yapmak için kullanılmaktadır. Endekste devamlı bir yükselme, genel bir ekonomik büyümeyi göstermektedir. Bununla birlikte, TÜFE'deki kontrol edilemeyen bir artış, nüfusun artan bir kısmının temel mal ve hizmetleri karşılayamadığı bir düşüş aşamasına işaret eder. Tüm bunlarla birlikte; ülke içerisinde asgari ücretin belirlenmesi, konut kiraları ve vergilerin oranlarının düzenlenmesinde de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) oranları kullanılmaktadır.
