Cross-Chain Bridge Türkçe karşılığıyla Zincirler Arası Köprü, işlemlerin çeşitli blokzincirler arasında gerçekleşmesini sağlayan bir teknolojidir. Bir Cross-Chain, nispeten bağımsız iki blokzincirin birlikte çalışmasını sağlar. Başka bir deyişle, standart bir şekilde inşa edildikleri için blokzincirlerin birbirleriyle iletişime geçmesine izin verir. Cross-Chain teknolojisi, hem blokzincir dünyasının önemli bir parçası olarak çalışmaktadır. Çapraz zincirlerle, tek bir zincirin sınırlamalarından kaçınılabilir.
Cross-Chain teknolojisi, farklı temel teknolojiye göre izomorfik çapraz zincirlere ve heterojen çapraz zincirlere bölünebilir. İzomorfik zincirler için güvenlik mekanizması, mutabakat algoritması, ağ topolojisi, blok oluşturma doğrulama mantığı tutarlıdır ve aralarındaki çapraz zincir etkileşimi nispeten basittir. Öte yandan, heterojen zincirlerin zincirler arası etkileşimi nispeten karmaşıktır ve Bitcoin için PoW algoritması ve Tendermint için PBFT fikir birliği algoritması gibi teknolojileri içerir. Blok bileşimi ve deterministik garanti mekanizması oldukça farklıdır, bu nedenle doğrudan zincirler arası bir etkileşim mekanizması tasarlamak kolay değildir. Heterojen zincirler arasındaki çapraz zincir etkileşimi genellikle üçüncü taraf yardımcı hizmetleri gerektirir. Tendermint, bir blokzincirin ağ iletişimi ve fikir birliği katmanlarını birleştirerek, geliştiricilerin karmaşık temel protokolün aksine uygulama geliştirmeye odaklanmasına olanak sağlayan bir çözümdür. Kısaca, Tendermint yüzlerce saatlik geliştirme süresinden tasarruf sağlamakta ve süreci kolaylaştırmaktadır.
Blokzincirler arasındaki bağlantı, Inter-Blockchain Communication Protocol (IBC) türkçe anlamı ile Blokzincirler Arası İletişim Protokolü adı verilen bir protokol aracılığıyla sağlanır. IBC, farklı zincirlerin tokenları ya da verilerini birbirine aktarmasına izin vermek için Tendermint’i kullanır. Kısaca Cross-Chain teknolojisine sahip projeler, blokzincirlerin bağımsızlıklarını ve merkeziyetsizliklerini korumalarına izin verirken IBC (Blokzinciler Arası İletişim Protokolü) ve diğer araçlar yolu ile ölçeklenebilirlik, iletişim gibi birçok sorunu çözerek gelişmesine katkı sağlar.
Bir Cross-Chain Teknolojisi: Cosmos
Cosmos genel anlamı ile, bağımsız paralel blokzincirlerden oluşan merkezi olmayan bir ağdır. Başka bir deyişle, Cosmos ölçeklenebilen ve birbirleriyle birlikte çalışabilen bir blokzincir ekosistemidir. Blokzincirler kendi ağları içerisinde belirli kurallar çerçevesinde çalışırken, diğer blokzincirlerle iletişim kuramamaktadır. Cosmos’un amacı da blokzincirlerin birlikte çalışabilirliğini kanıtlamak, birbirleri arasında iletişim kurabilmesini ve veri transferi yapabilmesini sağlamaktır. Cosmos projesi bu bağlamda kendisini blokzincirlerin ortak ağı olarak tanımlamaktadır.
Cosmos, blockchain geliştirme platformu “Tendermint” ve bağlantı merkezleri sağlayan “Blokzincir İletişim Protokolü” olan IBC (Inter-Blockchain Communication) ortaklığında geliştirilmiştir. Cosmos’un sunduğu en önemli özellik blokzincirler arası birlikte çalışabilirliktir. Cosmos blokzincirler arası iletişim kurma imkanı sağlayarak token değişimi ve veri transferi gibi işlemlere imkan sağlamaktadır. Sunduğu bu özellikler ile blokzincirler kapalı yapılarından kurtularak bir bütün halinde bağımsızlıklarını kaybetmeden işlem görmeye devam edebilmektedir.
