Projenin Adı: EOSIO
Projenin Belirteci: EOS
Projenin İnternet Sitesi: https://eos.io/
Projenin Twitter Adresi: https://twitter.com/block_one_
Projenin İzahname Adresi: İzahname için buraya tıklayabilirsiniz.
A. EOS Nedir?
Haziran 2018’de piyasaya sürülen EOS, geliştiricilerin, merkezi olmayan uygulamalar (DApp) oluşturmasına olanak sağlamak için tasarlanmış bir akıllı sözleşme platformudur. Projenin amacı, blokzincir teknolojisinin benimsenmesini mümkün olduğu kadar basit hale getirmek ve ağın, rakiplerinden daha kolay kullanılmasını sağlamaktır.
B. EOS Neler Sunmaktadır?
EOS projesi, blokzincirin kritik sorunları olan hız, esneklik ve ölçeklenebilirliğe odaklanmıştır. Aynı zamanda merkezi olmayan uygulamaların (DApp) geliştirilmesini, barındırılmasını ve yürütülmesini sağlayan bir sistemi vardır. Şirkete göre EOS ağı, yüzlerce DApp'in talebini karşılama kapasitesine sahiptir. Proje tarafından, hızlı bir şekilde merkezi olmayan uygulamalar (DApp) oluşturmak isteyen geliştiricileri desteklemek için araçlar ve çeşitli eğitim kaynakları da sağlanmaktadır. EOS, bir web araç setine ve rol tabanlı izin sistemleri gibi yerleşik işlevlere sahiptir. Ayrıca, kullanıcılar ve kurumlar için deneyim iyileştirmeyi de amaçlamaktadır.
C. EOS’un Teknolojisi
EOS.IO yazılımının en büyük avantajlarından biri, bir uygulamanın kullanabileceği bant genişliği miktarının herhangi bir token fiyatından tamamen bağımsız olmasıdır. Bir uygulama sahibi, EOS.IO yazılımını benimseyen bir blokzincirinde ilgili sayıda token tutarsa, uygulama, sabit bir durum ve bant genişliği kullanımı içinde süresiz olarak çalışabilir. EOS.IO yazılımını kullanan bir blokzinciri, aynı zamanda blok üreticilerine bir blok ürettikleri zaman her seferinde token verir. Tokenlerin değeri, bir üreticinin satın alabileceği bant genişliği, depolama ve hesaplama miktarını etkileyecektir. Bu model, ağ performansını artırmak için doğal olarak artan token değerlerinden yararlanır.
EOS, merkeziyetsiz uygulamaların (DApp), yatay ve dikey ölçeklendirilmesini sağlamaktadır. Pek çok projede yatay ve dikey ölçeklemenin ikisi de kullanılmadığı için EOS ağında ikisinin de kullanılabiliyor olması, EOS’un önemli özelliklerinden biridir. Yatay ölçeklemede kapasiteyi ve genel performansını ayarlamak için veri tabanları eklenir veya kaldırılır. Örneğin, kaynak havuzuna daha fazla işlemci gücü ekleyerek ölçeklendirilebilir. Dikey ölçeklemede ise veri tabanının işlem boyutu arttırılır veya azaltılır. Yatay ve dikey ölçeklemenin aynı anda kullanılmasından ötürü EOS, kullanıcılarına çok yüksek bir hızda işlem imkanı sağlamaktadır. Yukarıda da belirtildiği üzere, kullanıcı ücretlerini de ortadan kaldırarak merkeziyetsiz uygulamaların hızlı ve kolay bir şekilde çalıştırılmasını mümkün kılmaktadır.
EOS, Delege Edilmiş Pay İspatı (DPoS) fikir birliği mekanizmasını kullanır. Bu konsept, Larimer tarafından tasarlanmıştır ve İş İspatı (PoW) ve Pay İspatı (PoS) sistemlerinde görülen bazı kusurları çözmeyi hedeflemektedir. Bu sistemde, EOS tokenlerine sahip olanlar, işlemlerin doğrulanmasından sorumlu olacak temsilciler (witnesses) için oy kullanabilmektedir. DPoS sisteminin avantajlarından biri, bunun, daha yüksek bilgi işlem gücü ve kaynaklara sahip olan madenciler tarafından diğer madencilerin geride bırakıldığı konsolidasyonu ortadan kaldırmaya yardımcı olmasıdır. DPoS sisteminin nasıl işlediği aşağıdaki şemada anlatılmıştır:
Bunun yanı sıra, İş İspatı (PoW) fikir birliği mekanizması kullanan blokzincir platformlarında, her işlem için ücretler vardır. EOSIO, ağın bireysel kullanıcılarına birleşik kaynaklara erişmek için ödeme yapmak yerine, ağın bu maliyetlerin yükünü - %5 oranında ayarlanmış yıllık enflasyon yoluyla - üstlenmesini sağlayarak bunları ortadan kaldırır. Başka bir deyişle, token sahipliği, ilgili tüm arızi maliyetleri kapsamaktadır.
D. EOS’un Ekip ve Şirket Yapısı
EOS platformu Block.one şirketi tarafından geliştirilmiştir ve izahnamesi Daniel Larimer ve Brendan Blumer tarafından yazılmıştır. Larimer ve Blumer, 2016'da bir araya gelmiştir ve 2017 yılında Block.one'ı kurmuştur. Larimer ve Blumer, Block.one’nin yönetim ekibinin üyesi olmaya devam etmektedir. Blumer CEO olarak, Daniel Larimer ise CTO olarak görev yapmaktadır. Block.one, yüksek performanslı blokzincir teknolojilerinde uzmanlaşmış bir yazılım şirketidir. Mayıs 2017’de piyasaya sürülen EOSIO, Block.one’ın, güvenli veri aktarımı ve yüksek performanslı merkeziyetsiz uygulamaları tasarlayan, açık kaynaklı bir blokzincir protokolü olan ilk projesidir.
E. EOS’un Dijital Varlık Ekonomisi
EOS, ağı yöneten kripto para birimidir. An itibariyle (19 Ocak 2021), dolaşımdaki EOS sayısı 939 milyondur ve toplam arzı 1.02 milyar tokendır. Block.one, EOS için Haziran 2017'de ICO düzenlemiştir ve bir yıl sürmüştür. EOS’un ICO süreci, o sırada görülen birçok ICO'dan önemli ölçüde daha uzundur. ICO sürecinde toplam 4.02 milyar dolar toplanmıştır. Tokenların %10'u kuruculara tahsis edilirken, %90'ı yatırımcılar arasında dağıtılmıştır. Token sahipleri, blok üreticilerinin yanı sıra protokol yükseltmeleri gibi diğer konularda oy kullanma olanağına sahiptir.
F. EOS’un İşbirlikleri
EOS VC (girişim sermayesi) aracılığıyla Block.one ve iş ortağı fonları, 70'ten fazla yatırımı destekleyerek ve 30'dan fazla hibe vererek EOSIO ekosisteminin ilerlemesini sağlamaktadır. EOS VC’nin işbirlikleri aşağıdaki gibidir:
- Galaxy Digital, dijital varlıklara ve blokzincir teknolojisine odaklanan, NYC tabanlı bir çok stratejili yatırım şirketidir. Galaxy Digital LP; ticaret, varlık yönetimi, ana yatırım ve danışmanlık hizmetleri sunan bir yatırım şirketi işletmektedir.
- EOS Global, daha verimli ve uyumlu bir toplum oluşturmak için EOSIO teknolojisinden yararlanan girişimcilere ve geliştiricilere yatırım yapan bir girişim fonudur.
- SVK Crypto, sosyal medya, veri sahipliği, veri kontrolü, merkezi olmayan teknoloji platformları, tedarik zincirleri ve lojistik temalarına sahip merkezi olmayan özerk topluluklara odaklanır.
- Finlab, hem geleneksel finansal hizmetler iş modellerinde hem de teknoloji tabanlı işletmelerde uzun süreli deneyimlere sahiptir. Sıfırdan yüksek teknolojili, yüksek büyüme oranlı bir finansal hizmetler grubu oluşturmaya yönelik yenilikçi, sağlam ve verimli bir yaklaşıma sahiptir.
G. EOS’un Değerlendirmesi
Arayüz geliştirmek için bir web araç setine sahip olan EOS, geliştiricilerin, birlikte ve son derece kolay bir şekilde çalışmasını sağlayarak, merkezi olmayan uygulamaların (DApp) geliştirilmesinde büyük bir kolaylık sağlar. Yatay ve dikey ölçeklemenin aynı anda kullanılmasından ötürü EOS, kullanıcılarına çok yüksek bir hızda işlem imkanı sağlayarak, merkeziyetsiz uygulamaların hızlı ve kolay bir şekilde çalıştırılmasını da mümkün kılmaktadır. Bu avantajlarından dolayı hem kullanıcılar hem de geliştiriciler tarafından oldukça fazla tercih edilen platform, aynı zamanda, Delege Edilmiş Pay İspatı (DPoS) mutabakatını kullanması sebebiyle İş İspatı (PoW) ve Pay İspatı (PoS) mutabakatını kullanan projelerden daha merkezi bir projedir ve bu nedenle eleştiriler de almaktadır.
