Kripto para piyasasının, geleneksel piyasalara oranlara daha hızlı fiyat hareketlerine sahip olduğu bilinmektedir. Kripto para yatırımcılarının, yatırımlarına başlamadan önce piyasanın içerdiği olası riskleri biliyor olması oldukça önemli bir husustur. Impermanent Loss ya da Türkçe karşılığı ile geçici kayıp yatırımcıların kripto para piyasasında katlandığı risklerden biri olarak sayabiliriz. Geleneksel piyasalarda olduğu gibi kripto para piyasasında da yatırımlarını değerlendirmek isteyen yatırımcılar için çeşitli finansal türevler bulunmaktadır. Merkeziyetsiz Finans (DeFi) platformları kullanıcılarının aşina olduğu impermanent loss – geçici kayıp hangi durumlarda oluşuyor birlikte inceleyelim.
Kripto para ekosisteminin büyük bir parçası olan Merkeziyetsiz Finans – DeFi platformları, çeşitli kripto varlıklar arasında merkeziyetsiz bir şekilde alım satım yapma imkânı sunmaktadır. Merkezi alım satım platformlarının aksine emir tahtaları kullanmayan DeFi platformları, kullanıcıları eşleştirmek için gerekli likiditeyi, likidite rezervlerini (veya likidite havuzları) kullanarak sunmaktadır. Bu likiditenin sağlayıcıları ise havuzlara kilitledikleri miktarlarla orantılı bir şekilde alım-satım işlemi yapanların ödediği işlem ücretlerinden pay almaktadır. Impermanent loss, varlık fiyatlarının likidite havuzlarına yatırıldığı zamana kıyasla değişmesiyle oluşmaktadır. Impermanent loss, geçici kayıp olarak adlandırılmış olsa da tam olarak anlamını karşılamaz, bunu sebebi varlıkları likidite havuzundan çekmeden önce kaybın gerçekleşmiyor olmasıdır. Ancak varlıklar likidite havuzundan çekildiğinde kayıp kalıcı hale gelecektir.
Pratik açıdan impermanent loss, likidite havuzuna dayalı otomatik bir piyasa yapıcısındaki iki kripto para biriminin değeri arasındaki net farktır.
Peki likidite sağlayıcıları bu riski neden ve hangi koşullar altında alıyor?
Merkeziyetsiz alım satım platformlarında likidite sağlayıcı olmanın temel motivasyonu getiri elde etmektir. Geçici kayıp riskinin likidite sağlayıcıları için göze alınabilir olması da bazen getiriyle birlikte bu kaybın kompanse edilebiliyor oluşudur. Deneyimli likidite sağlayıcıları, bu risk oranını düşürmek için volatilitesi diğer kripto varlıklara kıyasla daha az olan varlıklardan oluşan havuzları tercih etmektedir. Böylece likidite yatırımı yapıldığındaki zamana kıyasla fiyat farkı daha az değişen varlıklardan getiri elde edilmesi ve geçici kaybın olmaması ya da düşürülmesi sağlanacaktır.
Merkeziyetsiz finans – DeFi platformları, kullanıcılarının varlıklarını bir likidite havuzuna yatırmasına izin veren Otomatik Piyasa Yapıcı (Automated Market Maker) adı verilen bir sistem kullanır. Likidite havuzlarında ise bir çift varlık bulunmaktadır, varlık çifti genellikle Ethereum tabanlıdır ve DAI gibi bir sabit paradır. Bu çift varlık arasında değişim yapmak isteyen kullanıcılar platformun sunduğu işlem bedeli karşılığında varlık değişimi yapabilmektedir. Bu işlem sonucunda, işlem bedeli likidite sağlayıcıları olan havuza para yatıran kişilere ödenecektir.
