A
ATH (All Time High) : Tüm zamanların en yüksek seviyesi
ATL (All Time Low) : Tüm zamanların en düşük seviyesi
Alfa Kod (Alpha Code): Kodların erken aşamada olduğu ve test edilme sürecinde olduğu versiyondur.
AML (Anti Money Laundering) : Türkçede “Kara Para Aklamanın Önlenmesi” anlamına gelen bu işlem kara paranın kripto para sektöründe aklanmasını önlemek için yapılan birtakım işlemleri içermektedir.
Altcoin : Altcoin tabiri Türkçe “Alternatif Koin” anlamına gelmektedir. Bitcoin’e alternatif olarak oluşturulan tüm kripto paraları kapsamaktadır.
Airdrop : Askeri literatürde “Havadan gelen yardım” anlamında kullanılan bu tabir, kripto paralar özelinde ise, kripto parayı ortaya çıkaran proje sahipleri ya da kurumun kullanıcılarına belirli şartlar dahilinde ya da şartsız olarak gerçekleştirdikleri ücretsiz kripto para dağıtım işlemine verilen isimdir.
Adres : Kripto para adresleri yatırımcıların sahip oldukları özel hesap adresleri gibidir. Yatırımcılar birbirleri arasında transfer yaparken genel adreslerini paylaşabilir ve kripto para transfer işlemlerini gerçekleştirebilirler.
Arbitraj : Risksiz kar elde etmek için bir varlığın farklı piyasalardaki fiyat eşitsizliğinden yararlanılmasıdır. Yatırımcılar bu yöntemde bir piyasadan düşük fiyatla aldığı varlığı, başka bir piyasada yüksek fiyata satabilir.
Algoritma : Problem çözme ya da hesaplamada takip edilecek kurallar ya da uygulamalar bütününü ifade eder.
Ayı Piyasası : Tüm finansal piyasalar için kullanılan bu terim fiyatların düşüş eğiliminde olması anlamına gelmektedir. Net bir kabul görmese de ayı tabirinin kullanılmasının sebebi, ayıların düşmanlarına pençelerini aşağı doğru savurarak saldırması ve düşürmesi olarak rivayet edilmektedir.
Akıllı Kontrat : Bilgisayar protokollerine bağlı olarak, satıcı ve alıcının mutabık olduğu anlaşma şartlarını, kod dizinleri halinde sunan sözleşmelerdir. Blokzincir üzerinde çalışan dijital kontratlar olarak da tanımlanmaktadır.
Aragon Network: Kullanıcıların Ethereum cüzdanlarını kullanarak bağlandığı ve kendi topluluklarını oluşturabildiği bir platformdur. Platform üzerinde kullanıcılar oluşturdukları topluluklar ile finansman, oylama, anlaşmalar, ödemeler, ödül sistemleri kurabilmektedir.
ASIC (Application-specific integrated circuit ): Belirli sorunları çözmek için tasarlanmış çipler.
Angel İnvestor (Melek Yatırımcı) : Girişimcilere, yeni kurulan şirketlere fon sağlamak ve aynı zamanda varlıklarını genişletmek için fırsatları gözeten ve harekete geçen kişilere denir.
API : ”Uygulama Programlama Arayüzü” anlamına gelen kelimelerin kısaltılmış halidir. Bir yazılımın başka bir yazılımda tanımlanmış işlevlerini kullanabilmesi için oluşturulmuş arayüz olarak tanımlanmaktadır.
Akümülasyon: Kripto paraların dönemsel olarak yükselme veya düşüş trendlerine girmeden dar kapsamlı fiyat aralığında olması durumuna verilen addır.
B
BUIDL : Hodl terimine benzer şekilde Buidl kelimesi de “Build” inşa etmek kelimesinin kripto para sektöründe kullanılan şeklidir.
Blokzincir : Blokzincir, içerisine işlenecek her verinin şifrelendiği ve belirli zaman aralıklarında blok adı verilen yapının içerisinde saklanarak her yeni blokta bir önceki bloğa ait bir özetin bulunduğu ve tüm bu verilerin birden çok veri depolama noktasında saklandığı bir yapıdır.
Boğa Piyasası : Boğa piyasası da ayı piyasası gibi tüm finansal piyasalar için kullanılan bir tabirdir. Ayı piyasasının tersine Boğa piyasası fiyatların yükseliş eğiliminde olduğu anlamına gelmektedir. Boğa denmesinin sebebi ise, boğaların düşmanlarına boynuzları ile saldırması ve onları yukarı fırlatması olarak rivayet edilmektedir.
Blok Ödülü : Blok ödülü, madencilere ilk sırada onayladıkları her doğru ve geçerli blok için ödenen bir nevi hizmet bedelidir.
Bitcoin Dominansı : Kripto para piyasası bir pasta olarak düşünüldüğünde Bitcoin’e ait dilimin Bitcoin piyasa hakimiyeti oranı olduğunu söylenebilir. Bir kripto para biriminin piyasa değeri, dolaşımdaki kripto para miktarı x kripto paranın birim fiyatı şeklinde hesaplanmaktadır. Daha sonra her kripto para için hesaplanan bu değer toplanarak tüm kripto para piyasasının değeri hesaplanır. Bitcoin Dominansı ise tüm kripto para birimleri içerisinde Bitcoin’in sahip olduğu piyasa değeridir. Bu da Bitcoin’in piyasa değeri / toplam kripto para piyasa değeri şeklinde hesaplanmaktadır.
BECH32 : Bu bir adres formatıdır ve Bitcoine aittir. Bu adresler genelde ‘‘bc1’’ şeklinde başlamaktadır. Bu sebeple ‘‘BECH32’’ ‘‘bc1’’ olarakta bilinmektedir.
Bitcoin ATM : Bitcoin transferinin sağlandığı ve nakit para çekebilmeye olanak tanıyan makinelerdir.
Bitcoin Dominansı : Kripto para piyasası bir pasta olarak düşünüldüğünde Bitcoin’e ait dilimin Bitcoin piyasa hakimiyeti oranı olduğunu söylenebilir. Bir kripto para biriminin piyasa değeri, dolaşımdaki kripto para miktarı x kripto paranın birim fiyatı şeklinde hesaplanmaktadır. Daha sonra her kripto para için hesaplanan bu değer toplanarak tüm kripto para piyasasının değeri hesaplanır. Bitcoin Dominansı ise tüm kripto para birimleri içerisinde Bitcoin’in sahip olduğu piyasa değeridir. Bu da Bitcoin’in piyasa değeri / toplam kripto para piyasa değeri şeklinde hesaplanmaktadır.
Blok Ödülü: Blok ödülü, madencilere ilk sırada onayladıkları her doğru ve geçerli blok için ödenen bir nevi hizmet bedelidir.
Bollinger Bantları: Finansal bir enstrümanın fiyat oynaklığını ölçen çok popüler bir teknik göstergedir.
Bug Bounty: Platform üzerinde ya da yazılımsal olarak hata bulan kişiye verilen ödüle verilen addır. Kısaca ödüllü yazılım açığı bulma denir.
Borsadan Token İhracı (Initial Exchange Offering) (IEO) : Bir tokenin ilk satışının bir kripto para borsası tarafından kontrol edilmesi ve çıkışının gerçekleştirilmesi işlemidir.
Bulut Madenciliği : Bir kişiye ya da kuruma ödeme yaparak sahip oldukları teçhizatları ve madencilik işleminin kendisini kiralama türüne denir.
Basitleştirilmiş Ödeme Doğrulaması (SPV): Tüm blok zincirini indirmek yerine sadece blok başlıklarını kullanarak basitleştirilmiş ödeme doğrulama özelliğidir.
C
Consensus (Mutabakat - Fikir Birliği) : Her blokzincir bir işleyiş yöntemine ve çalışma şekline sahiptir. Bu çalışma şekillerine mutabakat ya da fikir birliği denilmektedir. En sık kullanılan fikir birliği (konsensüs) mekanizmaları da Proof of Work (İş İspatı) ve Proof of Stake (Pay İspatı)’tir.
Cüzdan: Herhangi bir dijital varlığın bir kişiye ait olduğunu ispatlayan Özel Anahtarı (Private Key) saklama, para gönderip alma işlemlerinin yapıldığı dijital yazılımlardır.
Coin Burn: Koinlerin dolaşımdan kalıcı olarak çıkarılması işlemine verilen addır.
Cold Storage: Kripto paraların internet ağı olmadan saklanmasına denir.
Curve Finance (CRV) : Bir likidite toplayıcıdır. Ethereum tabanlı varlıkları kolayca takas etmek için kullanıcıya bir platform sağlamaya odaklanan protokoldür.
D
DYOR (Do Your Own Research) : Türkçe kendi araştırmanı kendin yap anlamına gelmektedir. Kulaktan dolma bilgiler yerine kendi araştırmanı kendinin yapmanın daha sağlıklı olacağı konusunda sıkça kullanılan bir terimdir.
Dex (Decentralized Exchange) : Merkeziyetsiz alım satım platformları, bağımsız olarak çalışan ve açık kaynaklı olan yapılardır. Kullanıcılar kendileri arasında anlaşarak değişimler gerçekleştirir.
DeFi (Decentralized Finance) : DeFi yada dilimizdeki tabiri ile Merkeziyetsiz Finans, geleneksel finans alanında gerçekleştirebileceğimiz işlemleri, merkezsiz bir şekilde, akıllı kontratlar aracılığı ile gerçekleştirmemize olanak sağlayan hizmetlerin genel adıdır.
Dağıtık Defter Sistemi (Distributed Ledger System) : Dağıtık Defter Sistemi, birbirinden bağımsız ve bir merkez olmaksızın, katılımcıların ortak bir veriyi farklı defter kayıtlarında tutmaları ve bu verilerin doğruluğu konusunda uzlaştıkları sistemin adıdır. Bu sistemin özelliği merkeziyetsiz olması, kayıtların farklı yerlerde saklanarak saldırılardan korunması ve doğruluğun birçok farklı kaynak tarafından onaylanarak güvenilir olmasıdır.
Denetim (Audit) : Protokollerin üçüncü taraf denetim şirketleri tarafından altyapısal olarak denetlenmesidir.
DDoS Saldırısı (Distrubuted Denial of Service Attack) (Dağıtık Hizmet Engelleme) : Hedeflenen bir sunucu, hizmet veya ağ çevresindeki altyapıyı bir İnternet trafiği akışıyla bozmaya yönelik kötü niyetli bir girişimdir.
Doğrulayıcı (Node): Doğrulayıcılar, blokzincir üzerindeki işlemlerin kayıtlarını tutan, bilgilerin ağa yayılmasını sağlayan, ağın güvenliğini ve merkeziyetsizliğini koruyan internete bağlı bilgisayarlardır.
Dump: Kripto paranın kısa bir zaman dilimi içerisinde satışının yapılarak fiyatının düşürülme olayına dump denir.
Deterministik Cüzdan: Türkçe karşılığı belirleyici, rastgele olmayan anlamına gelir. Tohum olarak bilinen tek bir başlangıç noktasından anahtar türetme sistemidir. Kullanıcı ana cüzdanının kaybolması akabinde belirli bir algoritma ve tohum üzerine kurulu daha önce yedeklenmiş olan deterministik cüzdan sisteminden kolayca ulaşabilir.
Dijital İmza (Digital Signature): Bir anlamda elektronik parmak izi denebilir. Sanal ortamda kodlanmış bir mesaj biçiminde dijital imza, imzalayanı kayıtlı bir işlemdeki bir belgeyle güvenli bir şekilde ilişkilendirir. Gerçeklik ve bütünlüğü doğrulamak için kullanılan matematiksel bir tekniktir.
Double Spending (Çifte Harcama): Aynı dijital varlık veya tokenin, aynı anda birden fazla kez transfer edilmesi girişimine double-spending ya da çift harcama denir. Çift harcama, blockchain ağlarında nadir de olsa görülen potansiyel bir tehlikedir.
E
Enflasyon: Fiyatlarda yaşanan sürekli artış ve alım gücünde yaşanan düşüştür.
ERC-20: Açılımı “Ethereum Request for Comments” olan bu protokol standartı, Ethereum ağında token oluşturmak için belirlenen kuralları ve standartları içermektedir.
Emission (of Coin) (Kripto Para Emisyonu): işleme tabi olan bir varlığın aşırı alım veya aşırı satım konumuna hangi zaman aralığında ulaştığını belirlemeye yardımcı olan bir momentum indikatörüdür.
Emtia Kanal Endeksi (CCI): Bir yatırım aracının fazla alım veya fazla satım durumuna ne zaman ulaştığını belirlemeye yardımcı olmak için kullanılan yönteme verilen addır.
Enterprise Ethereum Alliance (EEA) : kripto para birimi Ethereum’u ilerletmek ve genişletmek amacıyla kolektif çalışan bir organizasyon grubudur.
ExenPay: Alışveriş, fatura ve diğer tüm ödemelerinizi gerçekleştirebilmenizi, harcamalarınızı takip edebilmenizi ve böylelikle bütün finansal işlemlerinizi tek bir platformda birleştirmenizi sağlayan ve bu esnada çok sayıda indirim, kampanya ve anında iade fırsatından faydalanmanızı sağlayan bir ödeme sistemidir.
F
FOMO: “Fear of Missing Out” teriminin kısaltması olarak kullanılan FOMO kelimesi, fırsatları kaçırma korkusu olarak tanımlanmaktadır.
Fork: Türkçede “Çatallanma” olarak kullanılan bu terim, bir projede gerçekleşen fikir ayrılığı gibi ayrılıklar sonucu gerçekleşen bölünmelerdir. Bu bölünmeler “Yumuşak” ya da “Sert” olarak gerçekleşebilmektedir.
Fiat Currency (İtibari Para): İtibari para, değerini bir dayanak varlık ya da ürün yerine, itibari parayı basan ve piyasaya dağıtan devletten alan para birimleridir. Bu paraların geçerliliği kanunlarla desteklenmektedir.
Fiyat Kazanç Oranı (F/K): Bir şirketin hisse fiyatlarını HBK sonucuyla kıyaslayarak şirketin değerini belirler. F/K oranı çoğu zaman bir hisse senedinin yüksek değerlemede ya da düşük değerlemede olup olmadığını belirlemek için kullanır. Aşağıdaki formül ile hesaplanır: hisse fiyatı / hisse başına kar
Fungibility (Değiştirilebilirlik): Ticari/ekonomik bir terim olarak Fungibility birbiriyle değiştirilebilirlik anlamına gelmektedir. Değiştirilebilirlik, bir malın veya varlığın aynı piyasa değerine sahip olması ve aynı türdeki diğer varlıklarla değiştirilebilmesi özelliğine denir.
Fear, Uncertainty and Doubt (FUD): Kripto işlemlerini etkilemek için endişe veren haber yayma yönetimidir. Bu yöntem ile yapılan işlemler olumsuz etkilenebilir.
Full Node: Blokzincirde yapılan işlemlerin tamamının kopyasını içeren düğümdür.
G
Gas: Ethereum ağı üzerindeki işlemci gücünü kullanmak için gerekli olan yakıt birimine gas denir. Ethereum ağında işlemlerin gerçekleşmesi için gas mecburi bir unsurdur.
Gas Limiti: Gas Limiti bir kullanıcının kullanmak istediği işlemci gücü için ödemek istediği en yüksek değerdir. Bu konuda Ethereum izahnamelerinden birinde yer alan açıklamaya göre her işlem en az 21,000 Gas değerinde olabilir.
Gas Ücreti: Her gas birimi GWEI cinsinden ifade edilir. GWEI ise WEI biriminin daha rahat anlaşılabilir şeklidir. WEI, Ethereumun en küçük birimidir.
Goerli TestNet: Bu test ağı, Eylül 2018'de ortaya çıkmıştır. Parity Ethereum, Geth, Nethermind, Hyperledger Besu (eski adıyla Pantheon) ve EthereumJS'yi senkronize eden ilk yetki kanıtı çapraz istemci test ağıdır. Tamamen açık kaynaklı, topluluk tabanlı bir projedir.
Genesis Blok: Türkçesi yaratılış anlamına gelen bu terim, herhangi bir blokzincir ağında kaydedilen ilk blok demektir. Yani blokzincirinin başlangıç bloku olma özelliğini taşımaktadır. Genesis bloğuna dünyadaki ilk örnek Bitcoin’dir.
H
HODL: 2013 yılında Bitcointalk forumunda bir kullanıcı tarafından Holding’in kelimesinin yanlış yazılması üzerine ortaya çıkmış bir terimdir. Sahip olduğu kripto parayı satmama, tutma anlamında kullanılmaktadır.
Hard Fork: Dilimize “Sert Çatallanma” olarak geçen bu tabir, blokzincir üzerinde gerçekleşen yol ayrımları anlamına gelmektedir. Blokzincir üzerindeki eski kurallardan vazgeçerek yeni kurallar ile bölünen yeni bir yola geçiş demektedir.
Halving: Halving kelime anlamı itibari ile yarılanma demektir. Proof of Work protokolü ile işleyen kripto para projelerinde madencilik ödüllerinin belirli aralıklarla yarıya inmesi işlemidir.
Hisse Başına Kar (HBK): Şirketin her bir hisseden ne kadar kar ettiğini gösterir. Aşağıdaki formül ile hesaplanır: (net gelir - rüçhanlı hisse senetlerindeki kar payı) / toplam hisse sayısı
Hash: Bir metnin şifrelenerek algoritmik olarak önceden tahmin edilemez hale gelme işlemine denir.
I
ICO: ICO (Initial Coin Offering) terimi dilimize “Koinin İlk İhracı” ya da “Kripto Paranın İlk İhracı” olarak geçmiştir. Buradaki ilk ifadesi kripto paranın halka ilk kez ihracının gerçekleştirilmesi anlamını taşımaktadır. Projeler kaynak oluşturmak amacı ile çıkardıkları tokenleri ya da kripto paraları satışa sunabilmekte ve bu şekilde fon toplayabilmektedir.
IEO: Initial Exchange Offering anlamına gelen bu ifade dilimize “Borsadan Token İhracı” olarak geçmiştir. Bir tokenin ilk satışının bir kripto para borsası tarafından kontrol edilmesi ve çıkışının gerçekleştirilmesi işlemidir.
IDO: Initial Decentralized Exchange Offering anlamına gelen bu ifade dilimize “Merkeziyetsiz Platformlardan Token İhracı” olarak geçmiştir. IDO’lar merkezsiz platform üzerinden yapılan fon toplama ya da kaynak sağlama yöntemleridir.
İ
İndikatör: Türkçe karşılığı göstergedir. Mevcut koşulları ölçmek, finansal veya ekonomik eğilimleri öngörebilmek için kullanılan istatistiklerdir.
K
KYC: “Know Your Customer” kelimesinin kısaltması olarak kullanılan KYC terimi, Türkçede “Müşterini Tanı” anlamına gelmektedir. Kullanıcıların kimlik, adres vb belgelerini işlem yaptıkları platformlara hesap güvenliği için iletmeleri sürecidir.
L
Long (Uzun Pozisyon): İlgili kripto paranın değerinin artacağı düşünülerek satın alınması ve tutulması anlamına gelmektedir.
Ledger: Dijital varlıkların tutulduğu donanım cüzdanına verilen addır.
Lightning Network (LN): Lightning Network, ilk olarak 2015 yılında Joseph Poon ve Thaddeus Dryja tarafından ortaya atılmıştır. Lightning Network, esas olarak blokzincir ağındaki tüm işlemleri kaydetmek yerine, Bitcoin blokzinciri üzerinde çalışan bir uygulamadır. Bitcoin ağına entegre çalışan Lightning Network, zincir dışı işlemlerin taraflar arasında daha kolay, gecikme yaşanmadan hızlı ve maliyetsiz bir şekilde yapılmasını sağlayan ikinci bir katmandır. İşlem sürelerini hızlandırmak ve Bitcoin'in blokzincirinin ilgili maliyetlerini en aza indirgemek için tasarlanmıştır.
Limit Emir (Limit Order): Limit emri, bir finansal varlığı belirli bir fiyat veya daha iyi bir fiyattan alıp satmak için verilen bir emirdir. Alış limit emri sadece limit fiyat veya daha düşük bir fiyattan gerçekleştirilebilir. Satış limit emri sadece limit fiyattan ya da daha yüksek bir fiyattan gerçekleştirilebilir.
Liquidity: Likidite bir varlığın başka bir varlığa piyasa fiyatlarından sapmadan dönüştürülebilmesinin ölçüsüdür.
Liquidity mining: Çeşitli lending (borç verme) platformları piyasa koşullarına göre belirlenen faizlerle kullanıcılara teminat karşılığı borç verme yöntemidir.
Liquidity Provider: Merkeziyetsiz finans (DeFi) likidite havuzu, merkeziyetsiz borsada bulunan tokenler için likidite sağlamak amacı ile belli bir varlığın kilitlenmesini sağlayan akıllı sözleşmeye denir.
M
Madencilik: Madencilik işlemi, blokzincirler üzerinde işlemlerin onaylanmasından sorumlu olan ve bu işlemlerden belirli madencilik ücretlerinin elde edildiği yapıdır. Madenciler blokzincirlerin en önemli parçalarından biridir.
Merkez Bankası Dijital Para Birimi CBDC (Central Bank Digital Currency): CBDC’ler, diğer bir ifade ile Merkez Bankası Dijital Para Birimleri, yasal ödeme aracı olarak kullanılabilen ve bir Merkez Bankası ya da Para Otoritesi tarafından egemen bir para biriminin dijital temsili olarak kabul edilen para birimleridir.
Maksimum Arz: Kripto para biriminin ömrü süresince var olacak maksimum coin'lerinin en iyi tahmini sayısıdır.
MACD Göstergesi : Trend takipçisi olan ve fiyatların iki farklı hareketli ortalaması arasındaki ilişkiyi gösteren bir momentum indikatörüdür. 26 günlük üssel hareketli ortalamanın 12 günlük üssel hareketli ortalamadan çıkartılması ile elde edilir. MACD göstergesinde yer alan sinyal çizgisi alış ve satış sinyalleri için tetikleyici amacıyla kullanılmaktadır. MACD göstergesi 1970’li yıllarda Gerald Appel tarafından geliştirilmiştir.
Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon (DAO) (Decentralized Autonomous Organization): Belirli bir merkezi olmayan ve kodlara işlenmiş protokoller aracılığı ile çalışan organizasyonlardır. DAO’nun amacı; geliştiricilerin, karar verme gücünü otomatik bir sistemin ve kitle halindeki topluluğun eline vererek insan hatasını ya da büyük yatırımcı fonlarının manipülasyonunun ortadan kaldırılabilecek olmasıdır.
Menkul Kıymet Token İhracı (Security Token Offering) (STO): STO’lar “Menkul Kıymet Tokeni İhracı” olarak dilimize geçmiştir. ICO’lara benzerler ancak STO’larda sahiplik sağlayan tokenler ihraç edilmektedir. STO’lar ICO’lara göre daha güvenli ve daha denetim altında olan alternatifler olarak ortaya çıkmışlardır. ICO’ların tersi olarak STO’larda tokenler hisse senedi, bono ve fonlar gibi gerçek sahiplik hakkı sağlayan varlıkları temsil etmektedirler.
Market Cap (Toplam Piyasa Değeri): Finansal bir varlığın toplam piyasa değerini belirten değer. Kripto paranın birim fiyatıyla piyasada dolaşan miktarını çarparak Market Cap değeri bulunur.
Marjin Seviyesi: Varlığın marjine bölünüp %100 ile bölünmesiyle bulunan miktardır.
Mainnet (Ana ağ): Mainnet ya da Ana ağ, bir projenin kendi blokzincir ağına sahip olması anlamına gelmektedir.
Merged Mining (Birleşik Madencilik) : Genel madencilik mantığından farklı olmaksızın, aynı anda iki veya daha fazla kripto para madenciliği yapabilme işlemine denir. Madencinin yaptığı her hash, birleşik madencilikte her iki para biriminin toplam hash oranına katkıda bulunur.
Mining Pool (Madencilik havuzu): Madencilerin doğrulama işlemleri için kullandıkları işlem güçlerini zincirin bir sonraki bloğunu oluşturmak üzere yönlendirmesini ifade eder. Madencilik havuzundaki sisteme göre madenciler, ödülleri anlaşmalara göre bölüşürler.
Mining Reward: Madencilik ödülü olarak adlandırılmaktadır. Transfer işlemlerinin doğrulanması sonucunda üretilen kriptoparaların ve blokta kayıtlı transferler için ödenen ücretlerin tamamına denir.
Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC): ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun kısaltmasıdır. 6 Haziran 1934'te menkul kıymetler piyasalarını düzenlemekten sorumlu bağımsız bir devlet kurumu olarak kurulmuştur.
Mining: Kripto üretim işlemine verilen addır.
Multi-Signature (Multisig) (Çoklu İmza): Bir işlemi yetkilendirmek için çoğunlukla güvenlik amaçlı en az iki ya da daha fazla anahtar gerektiren ve birbirinden farklı imzanın kombinasyonu ile oluşur.
Market Momentum: Bu terim bir nevi piyasanın trendlerini yaratan bir oluşumdur ve teknik analizde kullanılabilir. Belirli bir zaman aralığında yükseliş, düşüş trendleri ya da geri dönüş noktasında ortaya çıkan durumdur. Sadece piyasa fiyatlarıyla değil, işlem hacmiyle de ilişkilidir.
N
Non - Fungible Token (NFT): Eşsiz, benzersiz tokenler olan NFT’ler, ERC-721 tabanlı olarak belirli sayıda oluşturabilmektedir. Bu sebeple benzersiz ve sınırlı sayıda bulunmaktadır. Blokzincir üzerindeki sanatsal faaliyetlerde oldukça yaygın olarak tercih edilmektedir.
O
Onaylama: Blokzincirde işlemler onay yolu ile gerçekleşmektedir. Onaylar mevcut blokzincirin mutabakat sistemine göre değişkenlik göstermekle birlikte, madenci ya da doğrulayıcı adını verdiğimiz kişiler tarafından gerçekleşmektedir.
Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) (Automated Market Maker) : Akıllı sözleşmeler aracılığıyla alım satım işlemlerini gerçekleştiren, merkeziyetsiz kripto borsalarında kullanılan sistemdir.
Osilatör: Bir indikatör çeşitidir. Henüz trend oluşmamış piyasalarda fiyatlar yatay düzeyde hareket ederken trendin içinde düzeltme seviyelerini tespit eden indikatörlere denir.
Ö
Ölçeklenebilirlik (Scalability): Bir sistemin artan talebi karşılayabilmek üzere büyüme becerisini ifade eder.
P
Peer to Peer (Kişiden Kişiye): Peer to peer ya da P2P olarak bilinen tabir, kişiden kişiye ya da eşten eşe anlamına gelmektedir. Arada herhangi bir 3. tarafın bulunmadığı işlemlerin direkt olarak iki farklı taraf arasında gerçekleştiği durumlardır.
Proof of Stake (Pay İspatı): PoS işlemleri onaylamak ve zincire yeni bloklar eklemek için kullanılan Blokzincir teknolojisindeki orijinal fikir birliği algoritması olan Proof of Work'e (POW) alternatif olarak oluşturulan bir sistemdir.
Proof of Work (İş İspatı): PoW, Bitcoin madencilerinin blokzincire yeni bir blok eklenerek işlemlerin onaylanması ve güvenilirliğini sağlamak için ağ üzerinde kullanılan, bir algoritmaya dayalı geliştirilen mekanizmadır. Blokzincir ağında çalıştırılan bu algoritma, yapılan işlemleri onaylarken, zincire eklemek üzere yeni bloklar üretmek ve dışarıdan gelebilecek saldırı, spam mesajları gibi tehditleri önlemek amacıyla geliştirilmiştir.
Parite: Ülke para birimlerinin birbirine oranını ifade eder. Faiz oranları ve ülkelerin ekonomik koşullar pariteleri etkiler.
Protokol: Bir protokol temel olarak bir şeye nasıl çalışacağını söyleyen temel bir kod katmanıdır. Her blokzincirinin çalışma şekli bir protokol tarafından belirlenir.
Partial Node: Blokzincir ağında olan belli bir döneme ait işlemlerin kopyasını içeren düğümdür.
Paper Wallet: Paper Wallet (Kağıt Cüzdan) kripto saklama yöntemidir. Bu yöntemde Public (Genel Anahtar) Key ve Private Key (Özel Anahtar) fiziksel olarak bir kağıda yazdırılmaktadır.
Public Key (Açık Anahtar): Kripto para birimleri blokzincirler üzerindeki muhasebe kayıtlarında saklanmaktadır. Cüzdan kavramı, aslında blokzincir ağına bağlanıp veri kayıtlarının görüntülenmesidir ve halka açık blokzincirlerde tüm veri kayıtları görüntülenebilir. Bu koşullar çerçevesinde Açık anahtarlar (Public Key), herkes ile paylaşılabilen ve transferlerde gönderici ya da alıcı olarak görünen adresler şeklinde karşımıza çıkan anahtar türüne verilen isimdir.
Private Key (Özel Anahtar): Halka açık blokzincirlerde tüm veri kayıtları görüntülenebilir nitelikte karşımıza çıkar. Blokzincirde bir işlem gerçekleştirilirken, Açık anahtarlar (Public Key) herkes ile paylaşılabilir ve transferlerde gönderici ya da alıcı olarak görünür haldedir. Bu nedenle sistem, kişilerin veriler üzerinde kontrol gücünü sağlayabilmesi için özel anahtar (private key) yardımıyla istenen işlemi imzalar. Kısaca Özel Anahtarlar (Private Key) bu işlemlerin gerçekleşmesini sağlayan yetkilendirme anahtarlarıdır.
R
RSI (Göreceli Güç Endeksi): Bir varlığın aşırı alım ya da satımı koşullarını değerlendirmek için teknik analizde kullanılan performans momentum göstergesidir.
Rekt: Batmak ve batmış anlamına gelen “wreck-wrecked” sözcüğünün internet kullanımıdır. Kripto para biriminde, toplam finansal kayıp anlamına gelir.
S
Short (Kısa Pozisyon): Long (Uzun) pozisyonun tam tersi şekilde ilgili kripto paranın değerinin düşeceği düşünülerek satış yapılması anlamına gelmektedir.
Stop Loss (Zarar Durdur): Zarar durdur ya da zarar kes olarak da bilenen bu emir türünde, bir kripto paranın fiyatının önceden belirlenen bir seviyeye geldiğinde satmak üzere oluşturulmuş emir türüdür.
Soft Fork: Soft Fork dilimize, “Yumuşak Çatallanma” olarak geçmiştir. Bu çatallanma blokzincir üzerindeki mevcut kuralların ve protokollerin değişmesi ancak bu değişimin geriye uyumlu olarak gerçekleşmesi anlamına gelmektedir. Yumuşak Çatallanma’da yeni bir blokzincir oluşmaz, mevcut üzerinde değişiklik gerçekleşir.
Sıcak Cüzdan: İnternet bağlantısı olan çevrimiçi olarak çalışan cüzdanlara sıcak cüzdan denilmektedir.
Soğuk Cüzdan: İnternet bağlantısı olmayan cüzdan çeşididir. Çevrimdışı olarak çalışmaktadır.
Sabit Koin : Değeri bir başka varlığın fiyatına bağlanarak sabitlenmiş bir kripto para türüdür. Sabit coinler, SD Coin (USDC), Paxos (PAX), ve TrueUSD (TUSD) gibi farklı türlerde varlıklara sabitlenebilir ve banka hesaplarında tutulan paralarla 1'e 1 oranında desteklenen tokenlardır.
Sat : Satoshi’nin kısaltmasıdır.
Solidity: Ethereum blokzincirinde çalışan “Akıllı Sözleşmeler” yazmak veya uygulamak için bir programlama dilidir. Saniye Başına İşlem (TPS) : Bir sistem tarafından saniyede gerçekleşen işlem sayısını ifade eden bir donanım ölçümüdür. TPS aşağıdaki formül ile hesaplanabilmektedir ; T:İşlem sayısı, S:Saniye sayısı, TPS:Saniyedeki İşlemler T ÷ S = TPS
Spread : Alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki farktır.
Serbest Marjin: Mevcut pozisyonlarınız dışında yeni bir pozisyon açmak için kullanabileceğiniz para miktarına denir.
Snapshot (Anlık Görüntü) : Bir sistemin anlık görüntüsünün kaydedilmesi işlemine verilen addır. Kripto para piyasasında da aynı mantık ile çalıştırılır. Belirli bir seviyedeki blokzincirin anlık görüntüsünün kopyasının oluşturulması işlemidir.
Staking: Kripto paraları sisteme kilitleme ile ödül kazanma işlemine verilen addır. Blokzincir ağı üzerinde ne kadar çok ağda kabul gören kripto para kilitleme işlemi gerçekleştirirseniz, bir sonraki işlemde onaylayıcı olarak seçilme şansınız o kadar yüksektir.
T
Take Profit (Kar Al) : Kar al seviyesi olarak bilinen “Take Profit” emri, mevcut fiyatın üzerinde bir noktaya yazılan ve o seviyeden pozisyonunuzu karlı olarak kapatmanızı sağlayan emir türüdür.
Token : Kendi blokzincirleri bulunmayan, farklı bir blokzincir ağı üzerinde faaliyetlerini gösteren projelerin kripto para birimlerine token adı verilmektedir. Örneğin Ethereum blokzinciri üzerinde çalışan birçok proje ve bu projelerin tokenleri yer almaktadır.
Transaction Fee (İşlem Ücreti): Kripto para transferlerinde işlemlerin güvenilir şekilde gerçekleşmesi için madenciye verilen işlem ücretine denir.
Transaction ID (İşlem Kodu): Kripto para işlemlerinde, işlemin özetini içeren kriptografik kısaltmaya denir.
Toplam Arz : Herhangi bir ekonomi düzeninde toplam talebi karşılamak üzere mevcut olan mal ve hizmetlerin toplam miktarına denir. Buna istinaden Kripto Para ekonomisinde ise mevcutta olan toplam coin miktarıdır.
TestNet (Test Ağı) : Blokzincir geliştiricileri tarafından test amacıyla kullanılmak üzere oluşturulmuş, MainNet’e (Ana Ağa) geçmeden önce bir alternatif niteliği taşıyan blokzincirleri ifade etmektedir.
Trend Kanalı: piyasada mevcut eğilimi gösteren ve iki paralel çizgiden oluşan değişim koridorudur.
Trend: Bir varlığın belli bir süre içerisinde gösterdiği yön durumuna trend denir. Eğer takip edilen varlık belli bir aralıkta düşüş yaşarsa düşüş trendi, yükseliş yaşarsa yükseliş trendinde olduğu söylenir.
Trust (Tröst) : en basit haliyle, aynı alanda iş yapan çeşitli ortaklıkların pay belgitlerinin bir ortaklıkça elde edilmesi ve yönetimlerinin bu ortaklığı yöneten gruba aktarılmasıyla oluşan bir ortaklıklar birliğidir.
U
Unspent Transaction Output (UTXO) : Harcanmamış olan ve yeni işlemler için girdi olarak kullanılabilen bir blokzincir işleminin çıktısı anlamına gelir.
Uniswap : Ethereum blokzincirinde geliştirilmiş bir DEX, diğer bir deyişle merkeziyetsiz bir borsa protokolüdür. Bir borsa olarak çeşitli ERC-20 tokenleri arasında merkeziyetsiz bir şekilde alım satım yapma imkânı sunmaktadır.
Unpermissioned Ledger (İzne Tabi Olmayan Kayıt Defteri) : İzne tabi olmayan kayıt defteri anlamına gelir. Herhangi bir hesabın bir banka veya vergi dairesi tarafından kalıcı olarak izlenemeyeceği ve kontrol edilemeyeceği anlamına gelir.
V
Volatility : Finansal bir varlığın bir zaman dilimi içerisinde fiyatında yaşanan oynaklığıdır. Belirsizliğin fazla olduğu zamanlarda Volatility yüksek seviyelerde nükseder. Volatility , genellikle varyans ve standart sapma kullanılarak hesaplanır.
Varlık : Bakiye tutarından kar ya da zarar tutarının çıkarılması sonucunda kalan hesap değeridir.
Y
Yield Farming : Likidite protokolleri kullanılarak, izne tabi olmayan kripto para birikimi ile ödül kazanmanın yoludur.
Yetki Kanıtı (Proof of Authority) : Özel ya da blokzincir ağlarına hızlı ve etkili çözümler sunan, mutabakat algoritma sistemine denir. Bu kullanım Ethereum kurucu ortağı ve Gavin Wood tarafından 2017 yılında öne sürülmüştür.
Yıllık Yüzdelik Getiri (APY): Bir varlığa gerçekleştirilen yatırımın bir yıl sonrasında getirdiği yüzdelik getiridir.
Z
Zincir Bölünmesi (Chain Split) : Bir blokzincirinin teknik ya da bir zorunlu bir sebeple değişiklik yaşayarak farklı kollara ayrılmasını ifade eder.
Zero Knowledge Proof (Sıfır Bilgi İspatı) : Gönderici ya da alıcı tarafından hiçbir bilgi, şifre ya da işlem paylaşmaksızın çalışan gizliliği ihlal etmeyen bir protokoldür. Sıfır bilgi ispatı; bilginin veya verilerin kaynağını ispatlamaya ihtiyaç duymayan devlet kurumları tarafından kullanılır. Blokzincir teknolojisinde ise oldukça güvenlikli şifreleme sayesinde kullanılabilirlik oranı yüksek bir oluşumdur.
W
Whale : Dilimizde “Balina” anlamına gelen bu ifade, çok fazla kripto para varlığı bulunan kişiler için kullanılmaktadır. Bu yatırımcıların sahip oldukları varlıkları ile piyasayı yönlendirdiği düşünülmektedir.
Wrapped Token : Dilimizdeki karşılığı ile sarılı-sarılmış token ifadesi aynı değere sahip ancak farklı blokzincirlerde ya da kontratlarda çalışan kripto paralara verilen isimdir. Bu tokenler eşdeğeri olduğu kripto paranın fiyatına eşittir ve onun fiyatıyla aynı düzeyde hareket etmektedir.
White Paper (İzahname) : Bir projeyle alakalı olarak, projenin yönetim şekli, sorunlara getirdiği çözümler, ilgilendiği alan bilgisi, kullanıcılarına sunduğu imkanlar ve etkileşim teknik detayların yer aldığı açıklayıcı ve bilgilendirici bir dökümandır.
