Avrupa Birliği kripto para birimi endüstrisini düzenleme çalışmaları 24 Eylül 2020'den beri gündemde yer almaktadır. Geçtiğimiz günlerde ise son olarak Avrupa Birliği’nin Bitcoin (BTC) ve Kripto Paraları Düzenleyecek MiCA kanununun ana hatları için anlaşmaya vardığı bilgisi kamuoyuna yansıdı. Resmi olarak 2024 yılına kadar yürürlüğe girmesi beklenen MiCA yasa tasarısı genel çerçevede tüketicinin korunması, piyasa manipülasyonu, kara para aklamayı, terör finansmanı ve diğer suç faaliyetlerini önlemeye yönelik belirlenen kuralları içeriyor.
Kuralları müzakere eden parlamento üyesi Stefan Berger, varılan anlaşmaya dair yaptığı konuşmada "Bugün, kripto varlıklarının Vahşi Batı'sına düzen getirdik ve uyumlu bir pazar için net kurallar belirledik" dedi. Berger ayrıca AB'nin kripto kurallarının uyumlu bir pazar oluşturacağını belirterek, “Kripto kuralları kripto varlık ihraç edenlere yasal kesinlik sağlayacak, hizmet sağlayıcılar için eşit bir oyun alanı garanti edecek ve tüketicinin korunması için yüksek standartlar sağlayacak" şeklinde konuştu.
Avrupa Komisyonu Dijital Finans Paketi Nedir?
Dijital Finans paketi, inovasyon ve rekabet açısından dijital finansı destekleyerek olası riskleri engellemek üzere oluşturulan bir paket olarak ortaya çıkmıştır. Avrupa Komisyonu’nun, Avrupa’yı dijital çağa hazırlamak ve doğru bir ekonomi modeli yaratmak gayesi doğrultusunda oluşturulmuştur.
Markets in Crypto-Assets (MiCA) Nedir?
MiCA, Avrupa’nın Fintech sektörü ve teknolojilerinin rekabet gücünü artırmayı, riskleri minimize ederken Avrupa ekonomisinin finansal istikrarını sağlamayı amaçlayan büyük bir paketin parçasıdır. Aynı zamanda MiCA, kripto varlık piyasaları adına yapılacak her regülasyon için bir referans metni niteliği taşımaktadır.
Avrupa Komisyonu (EU) MiCA aracılığıyla Avrupa Birliği bölgesinde, kripto varlıklar düzenleyici politikası ve lisanslama sistemi oluşturmayı hedeflemektedir. Bu hedef doğrultusunda, öncelikle kripto varlıkların tanımlanması, ardından da kripto varlık servis sağlayıcılar ve ihraç edenler için kuralların belirlenmesi amacıyla MiCA son iki buçuk senedir Avrupa Komisyonu tarafından geliştirilmektedir. MiCA tasarısında, kripto varlık tanımı “Dağıtılmış defter teknolojisi veya benzer teknolojiler kullanılarak elektronik olarak aktarılabilen ve saklanabilen değer veya hakların dijital bir temsili” şeklinde yapılmıştır.
MiCA tasarısı, kripto varlıkları üç kategoriye ayrılmıştır.
- Hizmet Tokenları (Utility Tokens),
- Varlığa Dayalı Tokenlar (Asset-referenced Tokens)
- E-para Tokenları (E-money Tokens).
Hizmet Tokenları (Utility Tokens), bir ürün veya hizmete dijital erişim sağlamayı amaçlayan, ilgili tokenı piyasaya süren kuruluş tarafından kabul edilen kripto varlık olarak tanımlanmıştır.
Varlığa Dayalı Tokenlar (Asset-referenced Tokens) ise altın gibi varlıklara, birden çok itibari para birimine ya da kripto varlıklara dayalı varlıklar olarak stabil kripto varlıklara karşılık gelmektedir.
E-para Tokenları (E-money Tokens) ise değişim aracı olarak kullanılacak, tek bir itibari para birimine endeksli ve değerini istikrarlı bir şekilde korumaya çalışan kripto varlıklar olarak tanımlanmıştır.
Kripto varlıkların dışında tasarıda büyük bir yer tutan diğer bir kalem ise kripto varlık hizmet sağlayıcılarıdır. Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları - CASPs (Crypto-asset Service Providers), düzenlemelerin dışında kalmamaları amaçlanarak MiCA tasarısında, “mesleği, bir veya daha fazla kripto varlık hizmetini profesyonel olarak üçüncü şahıslara sağlamak olan herhangi bir tüzel kişi” olarak tanımlanmıştır. MiCA’da Avrupa’da Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcısı (CASPs) olabilmenin şartları finansal hizmet sağlayıcılarının tabi olduğu şartlar ile benzerlik göstermektedir. Temel birincil şart CASPs şirketlerinin Avrupa Birliği üyesi herhangi bir ülkede ofisi olan tüzel bir kişi olması ve mevcut düzenleyici otoritelerden lisans almasıdır.
CASPs kapsamında sınırlandırılmış hizmetler arasında; kripto varlıkların saklanması (cüzdan sağlayıcıları vb.) ve yönetimi, kripto varlıklar için işlem platformu operasyonları, itibari para birimleri için kripto varlık borsa hizmetleri, kripto varlıklar için kripto varlık borsa hizmetleri, kripto varlıklar için talimat / emir hizmetleri (emri alma, iletme, vb.), kripto varlıklar ile ilgili danışmanlık hizmetleri yer almaktadır.
Kripto varlık ihraççısı MiCA’da, “halka kripto varlıkların herhangi bir çeşidini sunan veya bu tür kripto varlıkların bir kripto varlık ticaret platformunda kabul edilmesini isteyen tüzel kişi” olarak tanımlanmıştır.
Markets in Crypto-Assets (MiCA) Hangi Maddeleri İçeriyor?
MiCA kripto düzenleme paketinde, genellikle dolara ya da altın gibi bir emtiaya bağlı olan ve normal kripto para birimlerinden daha az değişkenlik gösteren sabit paralar gibi kripto varlıkları ihraç eden ya da ticaretini yapan şirketlerin, tüketicilerin karşılaştığı riskler, maliyetler ve ücretler hakkında ayrıntılı bilgi vermelerini gerektiren zorlu şeffaflık gereklilikleri ile karşı karşıya olduğu aktarıldı.
Yeni kurallara Tether ve Circle'ın USDC'si gibi sabit koinlerin, toplu para çekme durumunda itfa taleplerini karşılamak için yeterli rezerv tutmaları gerekecek. Stabil koinler günde 200 milyon avroluk transfer ile sınırlandırılacak.
Kripto varlık pazarında faaliyet gösteren aktörlerin çevresel ve iklim ayak izleri hakkında şeffaf olarak bilgi beyan etmeleri istenecektir. Bu bağlamda Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi (ESMA), olumsuz çevresel ve iklimle alakalı taslak halinde düzenleyici bir teknik standart geliştirecektir.
Kripto para platformları, yatırımcıları kurallara uygun şekilde korumadıkları, piyasa bütünlüğünü ya da finansal istikrarı tehdit edici faaliyetlerde bulunduğu takdirde Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi (ESMA) tarafından kısıtlamalara ve denetime tabi olacaktır.
Ayrıca Avrupa Komisyonu, iki yıl içinde kripto varlıkların çevresel etkisi ve İş İspatı (PoW) dahil olmak üzere zorunlu sürdürülebilirlik standartlarının getirilmesi hakkında bir rapor sunacaktır.
Bir kripto varlık el değiştirdiğinde, hem alan hem de satan kişiye ilişkin transfer bilgilerinin her iki taraf içinde saklanması gerekecek. Kripto şirketleri bu bilgileri kara para aklama veya terörün finansmanı gibi suç faaliyetlerini soruşturan yetkililere teslim etmek zorundadır.
Çoğunlukla sanat alanında kullanımı ile dikkat çeken Nitelikli Fikri Tapu (NFT) ürünleri, MiCA anlaşmasına şu an için dahil edilmedi. Ancak AB Komisyonu üyeleri tarafından NFT’lerin 18 ay içerisinde gözlemlenmesine karar verildi. NFT’ler kapsamında herhangi bir düzenlemeye ihtiyaç olup olmadığı AB Komisyon üyeleri tarafından yapılan gözleme dayanarak yeniden ele alınacak.
Öte yandan Avrupa Birliği 29.06.2022 tarihinde kripto para transferlerini geleneksel bankacılık transferleriyle aynı kara para aklama kurallarına tabi tutan yeni kurallar üzerinde de geçici olarak anlaştı.
Küresel anlamda kripto para regülasyonlarına genel bir çerçeve planlaması için çalışma faaliyetleri sürmektedir. Avrupa genelinde Almanya, İspanya, Portekiz gibi bazı Avrupa ülkesinde temel kripto düzenlemeleri mevcuttur. MiCA yasa tasarısı ile AB'nin hedeflerinden biri, bir ülkede lisanslı bir kripto şirketinin diğer üye ülkelerde hizmet sunabilmesi için AB bloğu genelinde kurallar getirmektir.
Ek olarak Türkiye, Hindistan, İngiltere, İspanya, BAE ve ABD’de bazı kripto para birimlerini düzenlemeye yönelik planlarını açıklayan ve bu konuda faaliyetlerini sürdüren ülkelerdir.
