Hâlâ arzu edilen seviyede olmasa da dünya nüfusunun kripto adaptasyonunun daima arttığı bilinen bir gerçektir. Kripto analisti Willy Woo, mevcut Bitcoin adaptasyon oranı devam ettiği takdirde 4 yıl sonra dünyanın %30’unun Bitcoin sahibi olacağını iddia etmektedir. Cryptoresearch.com’un araştırmasına göre mevcut koşullarda yaklaşık 37 ila 52 milyon kripto para kullanıcısı olduğu tahmin edilmektedir ve geçtiğimiz üç yıl içerisinde blokzincir cüzdanı kullanan sayısı %240 artmıştır.
COVID-19 pandemisinin de getirdiği momentum dijital ödeme biçimlerinin ve dolayısıyla kripto paraların önemini bir kez daha göz önüne sermiştir ve bunların kullanımını kayda değer miktarda teşvik etmiştir. Böyle bir ortam, kripto para kullanım davranışları ve tercihleri konusunda profesyonel araştırmalara olan ihtiyacı artırmıştır.
Bu çağrıya sınır ötesi işlemleri kolaylaştırarak insanların küresel ekonomik sisteme katılımını artırmayı hedefleyen Stellar Geliştirme Vakfı ve dünyanın ilk kripto para destekleyen kartını çıkartmış olan dijital ödeme platformu Wirex, Paranın Geleceği: 2021’de Kripto Para Kullanımı adlı araştırma ile yanıt vermiştir. Kripto para kullanımının yaygınlaşmasını ve geleneksel ekonomilerle blokzincir ekonomisi arasında köprü kurmayı amaçlayan bu iki platform, yapmış oldukları anketle kullanıcı profilleri, harcama alışkanlıkları ve kullanıcıların kripto paralara karşı yaklaşımları hakkında bilgi toplayarak kamuoyuyla paylaşmıştır. Dijital ekonominin sunduğu avantajların cinsiyet, ülke ve yaş grupları açısından nasıl değerlendirildiğini anlama amacıyla yapılan ve sınırlar arası ödeme ile ilgili soruların sorulduğu anket, Wirex ve Stellar’ın veri tabanlarından ulaştığı 89 ülkeden toplam 3834 kullanıcının katılımıyla gerçekleşmiştir.
Yaş grupları
Toplanan veri yedi başlık altında incelenmiştir. Bunlardan dikkat çeken ilk başlık yaş grupları olmuştur. Raporda her yaş grubunun kripto paraya ilgi duyduğu görülüyor. Bu elbette büyük bir sürpriz değil ancak toplumda yaş ilerledikçe yeni teknolojilere adaptasyonun azaldığına dair yaygın varsayıma karşıt bulgular da raporda mevcut. Örneklemdeki en büyük grup olan 45-54 yaş grubundaki kripto kullanım oranının 35-44 yaş grubundan daha çok olması raporda şaşırtıcı bir bulgu olarak karşılanıyor.
Cinsiyet dağılımı
Cinsiyete göre değerlendirildiğinde ise kadınların erkeklere oranla daha az dijital varlığa sahip olduğunu görmekteyiz (%70,3’e karşı %85,6). Ancak bu noktada başka ilginç bir bulgu karşımıza çıkıyor; 55-64 yaş grubundaki kadınların %26,1’i kripto paralara yatırım yaptığını belirtirken bu oranlar aynı yaş grubundaki erkekler için %14,3’te kalmış durumdadır. Bölgeden bölgeye ortaya çıkan farklılıkların ise en göze çarpanlarından birisi beklendiği üzere Avrupa’da hem genel nüfusun hem de özel olarak yaşlı nüfusun blokzincir teknolojisi kullanımının Asya-Pasifik bölgesinden yüksek olmasıdır.
Sınır ötesi para gönderme
Diğer bir başlıkta kullanıcıların sınır ötesi para gönderme alışkanlıkları incelenmiştir. Burada, katılımcıların yaklaşık %75’inin sınır ötesi para gönderme işlemi yaptığını ve bu işlemler için en yaygın olarak bankaların ve ardından online ödeme sistemlerinin kullanıldığını görmekteyiz. Uluslararası gönderim işlemleriyle küresel ekonomiye entegrasyonu en yüksek olan grubun Z Jenerasyonu olduğunun altı çiziliyor.
Kullanıcıların ne kadar işlem ücreti ödediği ve bunu yüksek bulup bulmadıkları sorulduğunda %1’in üstündeki işlem ücretlerini yüksek bulanlar daima çoğunlukla olmuştur. Yalnızca %1 altı işlem ücretlerinde bunları yüksek bulan ve bulmayan oranı birbirine yakındır. %1’in altında işlem ücreti ödeyen grup içerisinde ise erkeklerin %46’sı işlem ücretlerini yüksek bulurken kadınlarda bu oran %30 civarındadır. Katılımcıların çoğu yaptığı ödemelerin genellikle 101-500 dolar arasında olduğunu kaydetmiştir ve bu açıdan yaklaşık 1 dolarlık bir işlem ücretinin bile katılımcıların çoğu tarafından yüksek addedilmesi de özellikle Stellar gibi minimum ücretle sınır ötesi işlem gerçekleştirmeyi amaçlayan kripto sistemlerinin doldurmayı amaçladığı bir boşluğa işaret etmektedir.
Kripto paraya yaklaşım
Araştırma, çok sayıda katılımcının (%74,1) kripto paraların ve diğer dijital varlıkları mevcut parasal sisteme bir alternatif olarak gördüğünü belirtiyor ve eleştirilerin ise kripto paraların fiyat volatilitesi ve kullanım alanlarının azlığı üzerine yoğunlaştığına dikkat çekiyor. 1000 dolara kadar kullanıcıların yaptığı işlem hacimleri büyüdükçe dijital varlıkları alternatif olarak görme ihtimalleri de artıyor. Kripto ekonomisine yöneltilen eleştirilere yanıt olarak düşünülen sabit koinlere dair farkındalık ise genel anlamda kripto paralara göre düşük düzeyde. Katılımcıların %83,6’sı kripto paralardan haberdar olduğunu belirtirken sabit koinler hakkında bilgi sahibi olanların oranı yalnızca %25,4 olarak karşımıza çıkıyor ve bu durum +65 yaş grubunda en düşük seviyesine ulaşıyor.
Kripto para tartışmalarının merkezinde yer alan en önemli kavramlardan birisi de güvenlik. Teknolojiyle ilişkisi az olan grupların geleneksel kurumlara karşı daha büyük bir güven duyduğu bilinmektedir. Kullanıcıların %86,1’i kripto para kullanımının güvenli olduğunu düşünmekte. Kullanıcılar arasında bu güveni en çok hisseden grup %90,6 ile 25-34 yaş grubuyken en az hisseden %80,7 ile +65 yaş grubu olmuştur.
Değerlendirme
Her ne kadar bu araştırma insanların kripto paralar ve dijital varlıklara yaklaşımlarına dair anlamlı bulgular içerse de buradaki verinin kamuoyunun genel eğilimini yansıtmadığı göz önünde bulundurulmalıdır. Araştırmadaki kitle, herhangi bir seçim anketindeki gibi bütün nüfusu temsil eden bir örneklem yerine Stellar ve Wirex’in kullanıcı veri tabanlarından seçilmiş, ödeme ve blokzincir teknolojilerine dair farkındalığı çok daha yüksek bir kitledir. Bu sebeple nüfusun %82,8’inin dijital varlıklara sahip olması ve %75’inin uluslararası işlem yapması herhangi bir ülke veya dünya geneline vurulduğunda gerçek dışı bir senaryodur.
Dolayısıyla bu bilgileri daha bilinçli kitlelerin kripto alışkanlıkları olarak değerlendirmek daha yerinde olacaktır. Bu açıdan, kullanıcıların %1’in üstündeki işlem ücretlerini yüksek görmesi gibi bulgular bu kitlenin alternatif ödeme sistemlerinden ne beklediğini ve kripto para projelerinin nelere odaklanması gerektiğini göstermesi açısından oldukça değerlidir.
Buna rağmen uluslararası işlem yapmış kitlenin yarısından çoğunun hâlâ bankaları kullanması bankaların talep ettiği yüksek işlem ücretleri ve uzun işlem sürelerine rağmen alternatif metotların henüz yeterince tercih edilmediğini göstermektedir. İşlem ücretlerinden duyulan hoşnutsuzluğun kripto paraları ana akıma henüz taşıyamadığı ortaya çıkmaktadır. Blokzincir topluluğunun kripto ödeme sistemlerini tanıtmadaki başarısızlığı, bu sistemlerin kompleks görüntüsü ve vatandaşların bu tarz finansal altyapılara erişimde yaşadığı sorunlar gibi sebepler bu durumu açıklamak için öne sürülmüştür ancak bu başka bir araştırma konusudur.
