Türkiye’de kripto varlıkların düzenlenmesine yönelik yeni yasa teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonunda ele alınarak kapsamlı tartışmalara neden oldu. Bu yasa teklifi, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nda önemli değişiklikler yapmayı ve kripto varlıkların alım satımından transferine kadar geniş bir yelpazede düzenlemeler getirmeyi amaçlamaktadır. Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının faaliyet izinleri, müşteri varlıklarının korunması ve denetimi gibi konuların detaylandırıldığı yasa teklifi, aynı zamanda vergilendirme konusunda çeşitli soruları ve eleştirileri beraberinde getirdi.
Yasa Teklifinin Genel Amacı
Yasa teklifinin temel amacı, Türkiye'de hızla büyüyen kripto varlık piyasasını düzenlemek ve denetlemektir. Türkiye'de yaklaşık 10 milyon kişinin kripto varlıklarla en az bir kez işlem yaptığı tahmin edilmektedir. Bu durum, piyasanın yüksek volatilitesi ve kullanıcıların korunması gerekliliğini gündeme getirmiştir. Kanun teklifi, kripto varlıkların platformlar üzerinden alım satımına yönelik düzenlemeleri içerirken, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kurulması, faaliyetleri, varlık transferleri ve bu faaliyetlere ilişkin kuralların belirlenmesini hedeflemektedir.
Kripto Varlık İhracı ve Faaliyet İzni
Kanun teklifi, kripto varlık ihracını düzenlemekte ve kripto varlık hizmet sağlayıcılarının faaliyet izni almasını zorunlu kılmaktadır. Kripto varlıkların Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından izlenmesi gerekliliği vurgulanmakta ve Sermaye Piyasası Kurulu’na (SPK) bu konuda yetki tanınmaktadır. Ayrıca, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kurulması ve faaliyete başlaması için SPK’dan izin alınması gerekmektedir. Faaliyet şartları, sermaye, yönetici ve personel nitelikleri gibi unsurlar SPK tarafından belirlenip denetlenecektir.
Hizmet Sağlayıcıların Nitelikleri ve Sorumlulukları
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının ortakları, müflis olmamak, ödeme aczine düşmemiş olmak gibi belirli niteliklere sahip olmalıdır. Ayrıca, yüz kızartıcı suçlar ve mali suçlar gibi ciddi suçlardan hüküm giymemiş olmaları gerekmektedir. Bu nitelikleri kaybeden ortakların, yönetim kurulu üyelerinin ve imtiyazlı pay sahiplerinin hisselerini devretmeleri zorunludur. Kripto varlık alım satımı, saklama, transfer ve ilk arzlarına ilişkin düzenlemeler de SPK’nın yetki alanına girmektedir.
Kripto Varlık İşlemlerinin Denetimi ve Müşteri Koruması
Kanun teklifi, kripto varlık işlemlerinin kayıt altına alınmasını ve şeffaflık ile hesap verilebilirlik ilkelerine uygun olarak denetlenmesini zorunlu kılmaktadır. Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının iç sistemleri ve bilgi güvenliğinin sağlanması için TÜBİTAK’tan teknik destek alınacaktır. Müşteri varlıkları, hizmet sağlayıcının varlıklarından ayrı tutulacak ve icra işlemlerine tabi olmayacaktır.
Vergilendirme Tartışmaları
Komisyon görüşmelerinde, kripto varlıkların vergilendirilmesi konusu yoğun bir şekilde tartışılmıştır. Bazı milletvekilleri, kripto varlık işlemlerinin neden vergilendirilmediğini sorgularken, bu durumun ileride düzenlenmesi gerektiğini vurgulamıştır. Özellikle, küçük yatırımcılar dışındaki büyük kazanç sahiplerinin vergilendirilmesi gerektiği dile getirilmiştir. Vergilendirme konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşü merak edilmiş ve bu konuda daha kapsamlı çalışmaların yapılması gerektiği ifade edilmiştir.
Gelir Eşitsizliği ve Vergi Politikası
Kripto varlıkların vergilendirilmesi, gelir eşitsizliğinin azaltılması ve daha adil bir vergi sistemi oluşturulması açısından önemli görülmüştür. Milletvekilleri, kripto varlık kazançlarının vergilendirilmesi ve kripto para madenciliğinden vergi alınması gerektiğini belirtmişlerdir. Vergi oranlarının makul seviyelerde tutulması gerektiği vurgulanarak, yüksek vergi oranlarının vergi gelirlerini düşürebileceği uyarısı yapılmıştır.
Yürürlük Tarihi ve Geçiş Süreci
Kanun teklifi, yürürlüğe girmeden önce faaliyet gösteren kripto varlık alım satım platformlarının belirli şartları sağlayarak faaliyet izni başvurusunda bulunmalarını zorunlu kılmaktadır. Kanun teklifinin yürürlüğe girmesiyle birlikte, Türkiye'de kripto varlık piyasasında daha güvenli ve düzenli bir ortam oluşturulması hedeflenmektedir.
Sonuç ve İleriye Dönük Adımlar
Komisyonda kabul edilen kanun teklifi, TBMM Genel Kurulunda görüşülecek ve yürürlüğe girmesiyle birlikte Türkiye'de kripto varlık piyasasında daha güvenli ve düzenli bir ortam oluşturulması hedeflenmektedir. Kripto varlıkların vergilendirilmesi konusu ise ilerleyen dönemlerde daha kapsamlı bir şekilde ele alınacaktır. Kanun teklifinin yürürlüğe girmesiyle, Türkiye'de kripto varlık piyasasının sağlıklı bir şekilde büyüyebilmesi için kapsamlı ve etkili düzenlemelerin yapılması büyük önem taşımaktadır. Bu düzenlemeler, kullanıcıların korunmasını sağlayacak ve piyasanın güvenilirliğini artıracaktır.
