Projenin Adı: Celo
Projenin Belirteci: CELO
Projenin İnternet Sitesi: https://celo.org/
Projenin Twitter Adresi: https://twitter.com/CeloOrg
Projenin İzahname Adresi: https://docs.celo.org/learn/celo-highlights
Celo (CELO) Nedir?
Celo, merkezi olmayan finansal (DeFi) araçları ve hizmetleri cep telefonu olan herkes için erişilebilir hale getiren, mobil öncelikli bir blokzincirdir. Projenin amacı, herkesin ulaşabildiği bir finansal sistem oluşturmaktır. Celo, dijital varlıkların cihazlar, operatörler ve ülkeler arasında dolaşımını sağlamaktadır.
Celo (CELO) Neler Sunmaktadır?
Günümüzde artık çoğu işlem akıllı telefonlar üzerinden gerçekleştirilebilmektedir. Dijital ödeme platformları bu işlemlerin başında gelmektedir. Ancak kullanılan dijital ödeme platformlarının çoğunluğu merkezi yapıda olan şirketlerdir. Celo tam bu noktada, kullanıcılarına merkeziyetsiz bir ödeme platformu sunmaktadır.
Celo, kullanıcıların için para göndermeyi kolaylaştırmak adına, telefon numaralarını cüzdanların genel anahtarı olarak kullanmaktadır. Celo, kullanıcılarının merkeziyetsiz finans uygulamalarına (DeFi) ve güvenilir işlemlere erişmesine olanak tanıyan akıllı sözleşmeleri barındıran bir blokzincir ağı olarak çalışmaktadır. Bankacılık ve finans sektöründe kullanıcı bilgilerinin ve işlem geçmişlerinin değiştirilmeden saklanmasının hayati bir önem taşıdığı düşünüldüğünde Celo, merkeziyetsiz yapısı ve blokzincir teknolojisinin sağladığı şeffaflık sayesinde bu alanda kullanıcılarına güvence sağlayabilmektedir.
Temel ödemelere ek olarak Celo, blokzincirde merkeziyetsiz uygulamaların (dApps) geliştirilmesini desteklemektedir. Desteklenen bu uygulamalar, herkesin bir topluluğun gelir planına katkıda bulunmasına imkân sağlamaktadır. Celo, blokzincirdeki operasyonları yürütmenin merkezinde, iki yerel token çalışmaktadır: protokoldeki değişikliklere oy vermek için bir yönetim varlığı olan CELO ve ABD dolarının değerini yansıtan bir sabit koin olan Celo Doları (cUSD).
Celo (CELO) Teknolojisi
Celo projesinin temeli akıllı telefon kullanıcılarına odaklanmasında yatmaktadır. Şirket, akıllı telefon sahiplerinin sayısının katlanarak arttığını ancak kripto para kullananların sayısının akıllı telefon kullananların sayısına göre çok daha yavaş bir hızla arttığını savunmaktadır. Celo, yeni bir Pay İspatı (PoS) fikir birliği protokolü ve hafif bir işlemci (Light Client) (*) kullanmaktadır. Celo, dijital varlıkların cihazlar, taşıyıcılar ve ülkeler arasında düşük maliyetlerde ve yüksek hızlarda dolaşmasını sağlayarak parayı daha önce hiç olmadığı kadar mobil, küresel ve erişilebilir hale getirmeyi hedeflemektedir.
Celo ağı, üç önemli özellik üzerinden çalışmaktadır. Bunlar;
Hafif İşletimciler (Light Client)(*) – Celo'nun mobil cüzdanı gibi kullanıcıların mobil cihazlarında çalışan Celo Network uygulamalarıdır.
Doğrulayıcı Node’lar (Validator Nodes) – Celo'nun fikir birliği mekanizmasına katılan, işlemleri doğrulayan ve yeni bloklar üreten bilgisayarlara verilen isimdir.
Tam Node’lar (Full Nodes) – Doğrulayıcı düğümleri ve mobil cüzdanlar arasında köprü görevi gören, hafif istemcilerden gelen istekleri alan ve işlemleri doğrulayıcı node’lara ileten bilgisayarlar.
Celo ağının sistemi, doğrulayıcı node’ların CELO token sahipleri tarafından oylanmasını gerektirmektedir. Celo ağının en önemli ve diğer blokzincirlerden farkı, kullanıcılarına mobil hizmet verirken telefon numaralarını cüzdan adresi olarak kullanmasıdır. Birlikte çalışabilirliğini ise Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ile sağlamaktadır.
Bizans Hata Toleransı (Byzantine Fault Tolerance - BFT)
Celo'nun merkezinde, Bizans Hata Toleransı (BFT) adı verilen bir Proof of Stake yönetim mekanizması bulunur. Doğrulayıcı hatasıyla başa çıkma konusunu tartışan soyut bir sorun olan Bizans Generalleri Sorunu’na dayanan Bizans Hata Toleransı (BFT), merkeziyetsiz, güvenilirliği az olan bir ağın arızalı veya kötü niyetli doğrulayıcının varlığında bile çalışmasını sağlayan bir mekanizma olarak karşımıza çıkmaktadır.
Güvensiz bir ağın başarılı bir şekilde çalışması için, katılımcılar önceden belirlenmiş bir fikir birliği mekanizmasına bağlı kalırlar. Ancak, bazı doğrulayıcıların başarısız olması, hatalı davranması veya kötü niyetli davranması sonucunda ağın farklı bölümlerine çelişkili bilgilerin verilmesi olasıdır.
Doğrulayıcı node’ların blokzinciri güçlendirmesi ve değişikliklere oy vermesi için, önce minimum 10.000 CELO tokenı stake (kilitleme) etmeleri gerekir, bu da CELO'ya sahip olan herkesin ağın çalışmasına yardımcı olabileceği anlamına gelmektedir. cUSD
Celo'nun önemli bir özelliği, kripto işlemlerinin verimliliğini ve şeffaflığını sunarken bu varlıkların volatilitesinden kurtulma sağlayan cUSD gibi sabit paraları çalıştırma yeteneğidir.
Celo, programatik rezerv adı verilen, CELO ve Bitcoin (BTC) veya Ethereum (ETH) gibi diğer kripto para birimlerinden oluşan teminatlı bir rezerv kullanarak her cUSD'nin değerinin bir ABD dolarına eşit olmasını otomatik olarak sağlamaktadır.
Celo (CELO) Ekip ve Şirket
Celo, 2017 yılında GoDaddy'de yönetici olarak görev alan Rene Reinsberg, Marek Olszewski ile MIT profesörü ve Google’da yönetici olan Sep Kamvar tarafından ortaklaşa kurulmuştur.
Celo, Celo Vakfı tarafından yönetilmektedir. Celo Vakfı, açık kaynaklı Celo Platformunun büyümesini ve gelişimini destekleyen ABD merkezli kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Vakıf, eğitime, teknik araştırmaya, çevre sağlığına, topluluk katılımına ve ekosisteme katkıda bulunmaktadır.
Celo (CELO) Dijital Varlık Ekonomisi
CELO ve cUSD, Celo platformunun yerel tokenlarıdır. Maksimum arzı 1.000.000.000 CELO’dur. 28 Nisan 2022 itibarıyla dolaşımdaki CELO miktarı 433.213.075,00 adettir.
Celo (CELO) Değerlendirmesi
Celo’nun özellikle akıllı telefonlar kullanıcılarını hedef kitlesine alması ve hafif işlemciler kullanılabiliyor olması ağı öne çıkaran özelliklerden birisidir. Celo bu özelliği sayesinde geliştiricilere ve kullanıcılara uygulanması kolay çeşitli çözümler sunmaktadır. Uzun dönem içerisinde ise Celo Wallet, cep telefonları merkezli bir sosyal ödeme sistemi olmayı hedeflemektedir.
