Projenin Adı: Curve Finance
Projenin Belirteci: CRV
Projenin İnternet Sitesi: curve.fi
Projenin Twitter Adresi: twitter.com/curvefinance
Projenin İzahname Adresi: İzahname için buraya tıklayabilirsiniz.
A.Curve Nedir?
Curve, özellikle sabit koinlerin alım satımını yapmak için kurulmuş merkeziyetsiz bir alım satım platformudur. Ethereum zincirinde kurulan bu protokolün amacı slippage (kayma) ve işlem ücretlerini minimize ederek sabit koin alım satımını verimli hâle getirmektir. Benzer şekilde, Compound ve yearn.finance gibi projelerle yaptığı iş birlikleriyle likidite sağlayıcılarına işlem ücretlerinin üstüne çeşitli faiz gelirleri elde etme imkanı sunarak kendini cazip kılmaktadır.
B.Curve Neler Sunmaktadır?
CUSDT, USDC ve DAI gibi çok sayıda sabit koinin ortaya çıkışı bu tokenler arasında hızlı alım satım yapma ihtiyacını artırmıştır. Bu noktada Curve kullanıcıların USDT, DAI, USDC sabit koinleri ve Bitcoin’in WBTC ve renBTC gibi tokenize edilmiş formlarının alım satımını kolaylıkla gerçekleştirebilecekleri bir DEX olarak adını duyurmuştur. Uniswap’a benzer şekilde emir tahtası yerine automated market maker (otomatikleştirilmiş piyasa yapıcı) algoritmalarıyla çalışmaktadır. Bu algoritma ile muadil platformlara kıyasla kilitlenen miktarın 100 ile 1000 katı arasında piyasa derinliği sağladığını iddia etmektedir.
Her ne kadar sabit koinler dolar ve diğer para birimlerine endeksli olarak işlem görse de, işlemin hacmi büyüdükçe piyasa ve işlem fiyatları arasındaki fark olan price slippage ve işlem ücretleri sabit koinler arasında geçiş yapılmasını maliyetli hâle getirmektedir. Uniswap kullanıcıların sıklıkla yaşadığı bu soruna Uniswap yazımızda değinmiştik. Curve bu soruna cevap vermek amacıyla kurulmuştur. Curve’ün kuruluş amacı likiditeyi maksimize etmeyi amaçlayan Uniswap’ın aksine slippage’ı minimize edecek bir çözüm ortaya koymaktır.
Aynı zamanda Uniswap’tan farklı olarak Curve, token çiftleriyle birlikte aynı anda ikiden çok tokenin bulunduğu havuzların çalışmasına da imkân vererek likiditeyi yüksek tutabilmektedir. Havuzlarda aynı anda ikiden çok tokenin bulunması gereken işlem sayısını azaltarak birden çok komisyon ödeme gerekliliğini ortadan kaldırmaktadır.
Curve’ün işlem ücreti bütün havuzlar için %0,04’tür. Likidite sağlayıcılar Uniswap’ta olduğu gibi havuzlardaki paylarıyla orantılı bir şekilde bu ücreti bölüşürler. Buna ek olarak kilitlenen meblağa bağlı olarak protokolün yönetişim tokeni olan CRV dağıtımı da gerçekleştirilmektedir. Bunların yanı sıra Curve birçok DeFi platformuyla iş birliği yaparak likidite sağlayıcılarına ek gelir yaratmaktadır. İsminin başında (c) ön eki bulunan likide havuzları, borç verme platformu olan Compound’a da likidite sağlamaktadır ve buradan elde edilen faiz de likidite sağlayıcılarına ekstra gelir olarak dönmektedir ve COMP tokeni de kazandırmaktadır. Başında (y) olan havuzlara kilitlenen varlıklar yearn.finance aracılığıyla en iyi faiz veren platformlarda değerlendirilerek de sağlayıcılara gelir sağlamaktadır. Bu şekilde Curve kullanıcıları yüksek Average Percentage Yield (Ortalama Yüzde Kazancı) elde etmektedir.
C.Curve’ün Teknolojisi
Önceki bölümde de bahsedildiği gibi Curve, automated market maker algoritmalarıyla işlem göstermektedir. Alıcı ve satıcılar arasında aracıya gerek kalmadan akıllı sözleşmeler yoluyla oluşturulan likidite havuzları tarafından işlemler otomatik olarak gerçekleştirilmektedir.
Uniswap’a çok benzemekle birlikte bu protokol sabit koinler üzerine inşa edilerek kullanıcıların volatiliteden etkilenme riskini minimize ederek stabiliteyi artırmayı hedeflemiştir. Curve havuzlarında USDT – DAI veya renBTC - wBTC gibi birbirine denk varlıklar bulunmaktadır. İşlem gören tokenlerin fiyatı dış piyasalarda da yüksek oranda denk olduğundan ötürü, Uniswap ve Balancer benzeri volatil varlıklarla işlem yapan DEX’lere göre düşük slippage ve impermanent loss vadetmektedir.
Benzer şekilde Uniswap havuzlara kilitlenen tokenlerin daima eş değer miktarda olmasını şart koşarken Curve’de böyle bir durum yoktur. Dolayısıyla Curve’de şöyle bir manzarayla karşılaşılabilmektedir:
Curve’ün yPool havuzunda görülebilecek bu durumda hem havuzda ikiden çok token türü bulunmakta hem de birim fiyatı denk olan bu tokenlerden farklı miktarlarda bulunmaktadır. Kullanıcı bu durumda havuzda en az bulunan ve fiyatı (çok az farkla da olsa) daha yüksek DAI’yi ekleyerek, anlık bonus almaktadır ve bu da kullanıcının DAI’yi aynı yüksek fiyattan başka platformlarda satarak elde edebileceği kârı amorti etmektedir. Bu sistemle Curve protokolü, kullanıcıları havuzda en az bulunan tokeni kitlemeye teşvik etmekte ve dengeye daha kolay ulaşmaktadır. Burada Uniswap ve benzeri DEX’lerin aksine daha esnek bir model ortaya koyarak likiditeyi bu eş değer varlıklar için en ideal noktaya yönlendirmektedir.
D.Curve’ün Ekip ve Şirket Yapısı
2018 yılında Rus fizikçi Michael Egorov tarafından kurulmuştur. Egorov, 2016 yılında şifreleme üstüne çalışan NuCypher adlı bir fintek şirketi kurduktan sonra MakerDAO’nun çıkışıyla DeFi protokolleri üzerine çalışmaya başlamıştır. Çalışmaları neticesinde StableSwap’ı geliştirmiş ve 2019 yılında izahnamesini yayınlamıştır. Bu proje ardından Curve Finance’e dönüşmüştür. Bilinen diğer üyeler geliştiriciler Angel Angelov ve Ben Hauser’dır.
Curve Finance Ekibi birçok kripto projesine ev sahipliği yapan, “Kripto Vadisi” olarak da anılan İsviçre’nin Zug kantonunda faaliyet göstermektedir.
E.Curve’ün Dijital Varlık Ekonomisi
Platformun yerel tokeni olan CRV 2020 yılının Ağustos ayında piyasaya sürülmüştür. Amacı likidite sağlayıcılarını teşvik etmek ve kullanıcıların protokol yönetimine katılımını sağlamaktadır. Bu tokenlerin ortaya çıkışı Curve’u DAO (merkeziyetsiz otonom organizasyon) hâline getirmiştir.
Tokenin ilk arzında piyasaya sürülen 1,3 milyar CRV’nin %5’i CRV’nin ortaya çıkışından önce faaliyet göstermiş likidite sağlayıcılarına, %30’u ekip ve yatırımcılara, %3’ü çalışanlara ve %5’ topluluk rezervlerine olmak üzere dağıtımı gerçekleşmiştir.
Toplam 3,03 milyarlık arz da benzer şekilde %62’si likidite sağlayıcılarına, %30’u ekip ve yatırımcılara, %3’ü çalışanlara ve %5’i topluluk rezervlerine olmak üzere dağıtılmıştır.
Yazının yayınlandığı tarih itibarıyla piyasada 223,4 milyon CRV tokeni dolaşımdadır ve bunların toplam piyasa değeri 622,6 milyon dolara ulaşmaktadır.
CRV üç kullanım amacı sunmaktadır.
1.Staking (Kilitleme): CRV tokenleri işlem ücreti elde etmek için kilitlenebilmektedir.
2.Boosting (Artırma): CRV tokenleri likidite ödüllerini artırmak için kullanılabilmektedir. Vote locking (oy kitleme) yapan kullanıcılar hem merkeziyetsiz otonom uygulama içerisinde oy hakkı hem de sağladıkları likiditeyi 2,5 kat artırma imkânı elde etmektedir.
3.Oy verme: CRV sahipleri vote locking yaptıktan sonra oy merkeziyetsiz otonom uygulama teklifleri ve havuz parametreleri hakkında söz hakkına sahip olabilmektedir.
F.Curve’ü İşbirlikleri
Curve, birçok DeFi platformunun kolaylıkla entegre olabileceği bir sistem ortaya koymuştur ve havuzların bir kısmı bu ortaklıklardan doğmuştur. Curve bu platformlara da likidite sağlayarak bir nevi kazan-kazan birliktelikleri kurmuştur.
Bahsettiğimiz gibi Compound ve yearn.finance platformlarıyla entegre havuzlar likidite sağlayıcılara ekstra gelir getirmektedir.
sBTC havuzu; Synthetix, Curve ve Ren iş birliğiyle tokenize edilmiş BTC’ler için Ethereum üzerinde likidite yaratmak amacıyla likidite sağlayıcılar için birçok teşvikle birlikte kurulmuştur. Kullanıcılar bu havuzdan SNX tokeni de kazanmıştır.
G.Curve’ün Değerlendirmesi
Curve Finance havuzlarında kilitli 4,13 milyar dolarlık varlığıyla en büyük beşinci merkeziyetsiz finans platformudur. Retro tasarımı ve basit ara yüzüyle kullanım kolaylığı sağlarken sabit koin odaklı olması sebebiyle kullanıcılara düşük volatilite ve düşük spekülasyon riski vadetmektedir. Slippage ve impermanent loss minimize edilmeye çalışılmıştır. Ancak diğer borç verme platformlarıyla yaptığı iş birlikleri ve listelenen tokenize edilmiş BTC’ler birçok havuz için ciddi volatilite yaratabilmekte ve benzer şekilde likidite sağlayıcılarının kazançlarında dalgalanmalar görülebilmektedir. Curve protokolü TrailBit gibi kurumların güvenlik denetimlerinden başarıyla geçse de likidite sağlayıcılarını teşvik etmek amacıyla diğer platformların akıllı kontratlarını kullanması Curve’ün kontrolünde olmayan güvenlik risklerini artırmaktadır.
