Taşınabilirlik, bölünebilirlik, genel kabul görme ve taklit edilememe bir varlığın para olarak kabul edilmesindeki genel koşullardır. Para, bir ekonomide mal ve hizmetlerin alım ve satımında kullanılan, herkes tarafından kabul gören mübadele aracıdır. Para kavramı yıllar içerisinde birçok değişime uğramıştır. Günümüzde ise teknolojinin sağlamış olduğu imkanlar dahilinde, toplumlar paranın fiziksel baknot halini kullanmaktansa dijital halini daha sıklıkla kullanmaya başlamışlardır. Bu yazımızda, Türkçe karşılığı “Nakitsiz Toplum” olan “Cashless Society”den ne olduğundan ve günümüz dünyası için nasıl realize edilebileceğinden bahsedeceğiz.
Nakitsiz bir toplum, herhangi bir finansal işlemde fiziksel banknotlar ve madeni paralar şeklindeki nakit paranın kabul edilmediği bir toplumdur. Bunun yerine insanlar ve işletmeler; kredi veya banka kartları, elektronik para transferleri, kripto para birimleri veya PayPal, Apple Pay gibi çevrimiçi ve mobil ödeme hizmetleri aracılığıyla dijital olarak birbirlerine para aktarırlar. Günümüzde mevcut hiçbir toplum cashless society statüsünde değildir, ancak birçok ekonomist cashless society’nin çok da uzak bir gelecekte olmadığı kanısındalar. Söz konusu bu kanıyı destekleyecek türde gelişmeler yaşanmaya devam ediyor, öncelikle bankaların çevrimiçi hizmetlerini geliştirmesiyle fiziksel banknot ihtiyacı azalmaya başlamıştır. Diğer bir yandan ise blokzincir teknolojisinin sunduğu benzersiz özelliklerden yararlanmak isteyen hükümetler hızlı bir şekilde Merkez Bankası Dijital Para Birimlerini (CBDC) piyasaya sürmek ve sınır ötesi işlemlerde kullanmak amacıyla pilot uygulamalarını başlatmış durumda. Para’nın dijitalleşmesi, küreselleşen dünyada her işlemin çok daha hızlı ve güvenilir bir şekilde gerçekleşmesini sağlıyor.
Kripto Para Ekosisteminin Cashless Society’e Etkisi
2009 yılında Bitcoin’in ortaya çıkmasıyla birlikte günümüze dek kendine büyük bir ekosistem oluşturmuş olan kripto para piyasasının küresel olarak benimsenmesi her geçen gün artıyor. Dijital para kavramına yeni bir perspektif getirmiş olan kripto varlıklar, henüz küresel olarak her yerde ödeme aracı olarak kullanılmıyor olsa da, birçok hükümet ve işletme kripto varlıklarla ödeme hizmetini entegre etmiş durumda. Kripto varlıklar, bir değer saklama aracı olmalarının yanında aynı zamanda günlük yaşantıda mübadele aracı olarak da kullanılabilmektedir. Özellikle, Bitcoin’in yasal para birimi olarak kabul edildiği El Salvador’da vatandaşlar günlük harcamalarını Bitcoin’le gerçekleştiriyor. Bitcoin’i fiziksel olarak kullanabilmenin bir yolu olmadığından, El Salvador’u bu özelliği ile Cash Society’e en yakın ülke olarak gösterebiliriz. Diğer bir yandan, günlük harcamalar için kripto varlıkların volatilitesinden etkilenmemek amacıyla sabit koinlerin kullanılması da oldukça yaygındır. Sabit kripto paralar, bir değer üzerine endekslenmiş birimlerdir. Kripto paraların fiyat dalgalanmalarının çok yüksek olması ile dijital varlık yatırımcılarının sabit ve alıştıkları bir değer saklama ihtiyacının ürünü olarak ortaya çıkmışlardır. Sabit koinler hakkındaki yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Blokzincir teknolojisinin sunduğu eşsiz özelliklerinden yararlanarak oluşturulan kripto varlıklar, gizli, güvenli ve değiştirilemez işlemler sunuyor. Bu özellikler sayesinde, günlük harcamalar hem güvenli hem de daha hızlı bir hal alacak. Kripto varlıkların benimsenmesi artıkça ve kullanım alanları genişledikçe, küresel olarak cashless society’e geçiş de hızlanmış olacak.
