Blokzincir terminolojisinde, bir ağın saniyede onaylayabildiği işlem sayısına “Saniye başına işlem sayısı” (Transactions per Second – TPS) adı verilmektedir. TPS Belirli bir süre boyunca kaç işlemin gerçekleştirildiğine bağlı olarak hesaplanır ve ardından saniye başına gerçekleşen işlem sayısı bulunmaktadır.
Bu ölçüm, blokzincirlerin gerçek dünya işlemlerini işleme kapasitelerini değerlendirmede faydalı olabilmektedir. Bu ölçümün bağlı olduğu birçok değişken bulunmaktadır:
- Blok Süresi (Block Time)
Blok süresi, bir blokzincirin işlemleri ne kadar hızlı onayladığını ifade etmektedir. Bitcoin için blok süresi ortalama 10 dakikadır, bu da ağın saniyede yaklaşık 7 işlem onayladığı anlamına gelmektedir.
- İşlem Boyutu (Transaction Size)
Farklı blokzincirler, her işlemle iletilen veriler açısından önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Örneğin, bir Bitcoin işlemi 226 bayt kadar küçük veya 500 bayt kadar büyük olabilmektedir. Daha yüksek işlem boyutları, blokzincirde daha yüksek işlem sürelerine yol açacaktır.
- Blok Boyutu (Block Size)
Blok boyutu, bir bloğun blokzincirde taşıyabileceği işlemlerle ilgili veri miktarıdır. Blok ne kadar büyük olursa, tam bir node’u çalıştırmak için o kadar fazla kişiye ihtiyaç duyulmaktadır.
Saniye başına işlem sayısını (TPS) hesaplamak için blok süresini, ortalama işlem boyutunu ve maksimum blok boyutunu bilmemiz gerekmektedir. Diyelim ki, bir blokzincirin blok boyutu 1 MB, ortalama işlem boyutu 1 kb ve blok süresi 30 saniye bu durumda TPS'si 33 olacaktır. Hesaplama formülü ise aşağıdaki gibidir.
(Blok Boyutu / İşlem Boyutu) / Blok Süresi = Saniye Başına İşlem Sayısı (TPS)
TPS Neden Önemli?
Blokzincirlerin işlem hızını artıran teknolojilerin geliştirilmesi, yıllar boyunca önemli bir araştırma alanı olmuştur. Bir blokzincirin yüksek işlem gücüne sahip olması onun başarılı olacağının veya Ethereum ve Bitcoin gibi ekosistem devleriyle rekabet edeceğinin garantisini vermez. Söz konusu blokzincirlerin ölçeklenebilirlik, güvenlik ve merkeziyetsizlik gibi özellikleri birbirinden bağımsız şekilde önemlidir. Bir blokzincirin yüksek bir TPS oranına sahip olması tek başına yeterli olmayacaktır. Diğer bir yandan saniye başına işlem sayısının yüksek olması bir blokzinciri tercih edilebilir kılmaktadır.
Yukarıdaki verilerde gördüğümüz üzere Ethereum mevcut durumu itibarıyla 10 – 15 arası bir TPS’e sahiptir. Solana ağı ise en hızlı blokzincirler arasında yer almakta ve 50.000 gibi yüksek bir saniye başı işlem sayısına sahiptir.
Blokzincir ve akıllı kontrat platformları arasındaki rekabet her geçen gün artarken, yeni projeler de ortaya çıkmaya devam ediyor. Blokzincirlerde üçlü açmaz olarak bilinen güvenlik, merkeziyetsizlik ve ölçeklenebilirliğin aynı anda, en yüksek seviyede sağlanması konusunda çalışmalar devam ediyor.
Bitcoin - Saniye başına İşlem hızı
Kaynak: Blockchain.com
Ethereum Saniye başına işlem hızı
Kaynak: Blockchair.com
