Ethereum Kurucu Ortağı Vitalik Buterin, Ethereum’un mevcut sürümü olan 1.0’dan Ethereum 2.0’a geçişin gerekli şartların sağlanması halinde 1 Aralık tarihinde gerçekleşeceğini duyurdu. Ethereum 2.0’a değinmeden önce değinmemiz gereken iki önemli kavram bulunmaktadır. Bunlar Proof of Work (İş İspatı) ve Proof of Stake (Pay İspatı)’tir. Bu konularda detaylı bilgi almak için akademi sayfamızdaki Proof of Work (İş İspatı) ve Proof of Stake (Pay İspatı) yazılarımızı okuyabilirsiniz.
Proof of Work - İş İspatı Nedir?
Proof of Work (İş İspatı) kısaca, blokzincirler üzerinde yer alan fikir birliği (konsensüs) mekanizmalarıdır. Proof of Work’de madenciler işlemleri rastgele ürettikleri hashler ile en hızlı ve doğru şekilde çözmek için bir rekabet haline girmektedirler. Bu amaçla büyük bir enerji ve işlemci gücü harcanmaktadır. Kazanan madencinin çözümü ağa yayılmakta ve doğruluğu kabul edildikten sonra bloklara işlenmektedir. Ethereum 1.0 blokzincir ağı mevcut sürümü ile Proof of Work fikir birliği mekanizmasını içermektedir. Daha detaylı bilgi için buraya tıklayabilirsiniz.
Proof of Stake - Pay İspatı Nedir?
Proof of Stake (Pay İspatı) kısaca, Proof of Work (İş İspatı) fikir birliği mekanizmasındaki yüksek enerji ve işlemci gücü tüketimi problemi ve ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek için ortaya atılmış bir konsensüstür. Proof of Stake mekanizmasında madenciler bulunmamaktadır. Madencilerin yerine doğrulayıcılar bulunmaktadır. Doğrulayıcı olmak için ise Proof of Work mekanizmasındaki gibi pahalı madencilik donanımlarına ihtiyaç duyulmamaktadır. Proof of Stake mekanizmasında doğrulayıcılar blokzincir ağı üzerine kilitledikleri kripto paralar yolu ile işlemleri onaylayabilmekte ve işlem ücretleri kazanabilmektedir. Proof of Stake mekanizmasında madencilik bulunmadığı için madencilik ödülü de bulunmamaktadır. Daha detaylı bilgi için buraya tıklayabilirsiniz.
Ethereum 2.0’a Geçiş
Ethereum mevcut sürümü olan 1.0’dan 1 Aralık itibari ile yeni sürümü 2.0’a geçişini gerçekleştirmeyi planlıyor. Ethereum 2.0 ile birlikte mevcut sürümde yer alan Proof of Work (İş İspatı) mekanizması yerini Proof of Stake (Pay İspatı) fikir birliği mekanizmasına bırakacaktır. Ethereum 2.0 ile enerji tüketimi azalacak ve ağın daha fazla işlem işleme özelliği olan ölçeklenebilirliği artacaktır. Proof of Stake mekanizmasında madenciler bulunmamakta yerine doğrulayıcılar bulunmaktadır. Bu geçiş sonucu Ethereum blokzinciri üzerinde madencilik işlemleri bitecektir. Ancak bu geçişin gerçekleşmesi için bazı şartlar bulunmaktadır. Öncelikle 1 Aralık tarihine kadar ağ üzerinde 16.384 doğrulayıcı sayısına erişilmesi gerekmektedir. Doğrulayıcı olabilmek için ise Ethereum blokzinciri üzerine 32 ETH kilitlenmesi gerekmektedir. 16.384 doğrulayıcı şartının sağlanması için gereken toplam ETH miktarı ise, 524.288’dir. Yazının yayımlanma tarihi itibari ile (13 Kasım 2020), toplam 61.376 ETH kilitlenmiş (Stake edilmiş) durumdadır. Ethereum 2.0’a geçilmesi için geriye kalan doğrulayıcı sayısı ise 14.466’dır. Belirtilen tarihe kadar hedeflenen doğrulayıcı sayısına ulaşılamaması halinde süreç, doğrulayıcı sayısına erişilene kadar ertelenecektir.
Ethereum 2.0’ın Teknik Özellikleri
Ethereum 2.0’a geçiş için yapılan açıklamaya göre, her 6,4 dakikada bir blok onaylayacak olan doğrulayıcılar Proof of Stake mekanizması tarafından rastgele biçimde seçilecektir. Aynı zamanda doğrulayıcıların 2 haftada ortalama 1 blok işleyecek şekilde bir dağılımın gerçekleştirileceği belirtilmiştir. Ethereum 2.0’da doğrulayıcılar yazılım tarafından tamamen otomatik bir şekilde seçilecektir.
Ethereum 2.0’ın Ethereum ağında yaşanan en önemli problemlerden biri olan ölçeklenebilirliğe bir çözüm olması beklenmektedir. Mevcut Ethereum 1.0 sürümünde, ağdaki işlem yoğunluğu sebebi ile saniyede ortalama 15 işlem gerçekleştirebilmekte (15 TPS). Yeni sürüm ile işlem hızının saniyede 1000-1500 (1000-1500 TPS) arasında gerçekleşmesi ve yükselen transfer maliyetlerinin önemli ölçüde düşmesi beklenmektedir.
Ethereum 2.0’ın Uygulanma Aşamaları
Ethereum 2.0 süreci aşama aşama ilerleyecek ve 3 fazda tamamlanacaktır. Bu aşamalar şu şekildedir:
Beacon Chain - (1 Aralık 2020)
Shards - 2021
Docking - 2021/2022
İlk aşama olan Beacon Chain’de toplam 16.384 doğrulayıcı ve onların kilitlediği toplam 524.288 ETH gerekmektedir. Bu süreç Ethereum kurucu ortağı Vitalik Buterin’in açıklamasından sonra başlamış ve gerekli şartların sağlanması halinde 1 Aralık tarihinde tamamlanacaktır. 2. Aşama olan Shards fazının 2021 yılında başlatılması planlanmaktadır. Sharding (Parçalama), ağ üzerindeki yükü dağıtmak için bir veritabanını bölme işlemidir. Ethereum için "Sharding" işlemi ağdaki tıkanıklığını azaltacak ve "Shards" olarak bilinen yeni zincirler oluşturarak saniyedeki işlem sayısını (TPS) arttıracaktır. Son aşama olan “Docking” sürecinde artık, mevcut Ethereum ana ağı, Ethereum 2.0 yükseltmelerinin tamamı ile entegre olmuş olacaktır. Bu aşamada Ethereum 1.0’daki tüm veriler Ethereum 2.0’a taşınmış olacak ve Ethereum için Proof of Work mekanizmasından Proof of Stake mekanizmasına kesin geçiş tamamlanacaktır.
Neden Ethereum 2.0’a Geçiliyor
Ethereum geliştiricileri tarafından Proof of Work fikir birliği mekanizmasının değiştirilme kararının en önemli nedenlerinden biri, Proof of Work mekanizmasını kullanan kripto para birimleri için giderek artan merkezileşme riskidir.
Proof of Work fikir birliği mekanizmasını uygulayan blokzincirlerin kontrolü, gün geçtikçe daha fazla kripto topluluğundan uzaklaşmakta ve madencilik için gereken devasa donanımlara sahip olan az sayıdaki kullanıcıya geçmektedir. Bu merkezi kontrol, yüzünden birçok kripto para birimi projesi sahip olduğu merkeziyetsiz yapıdan uzaklaşmaktadır.
Proof of Work’den Proof of Stake’e geçişin bir diğer önemi ölçeklenebilirlik sorununu çözmek ve yüksek enerji maliyetlerinden korunmaktır. Madencilik sisteminin bulunmadığı Proof of Stake mekanizmasında yüksek ücretli donanımların gerekmemesi ve büyük enerji maliyetlerinin bulunmaması oldukça önemli bir avantajdır. Proof of Work mekanizmasının bulunduğu ağları çalıştırmanın maliyeti son zamanlarda milyonlarca eve güç sağlamak kadar maliyetli hale gelmiştir. Proof of Stake mekanizmasında ise yalnızca kripto paranın kilitleme işleminin (staking) gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
