Blokzincir teknolojisinde merkeziyetsizliği sağlayabilmek için birbirinden bağımsız bir bilgisayar ağına ihtiyaç vardır. Bunun en önemli sebebi ise blokzincir teknolojisinin temelinde ağın merkeziyetsiz olması ilkesinin yer almasıdır. Diğer bir ifadeyle ağın ana bir bilgisayara bağlı olmaması mantığı esastır. Ağda kaç tane bilgisayar varsa her biri ana bilgisayar görevini üstlenir. Böylece bloklara yazılan her veri ya da bilgi tüm bilgisayarlarda saklanabilir. Bitcoin ile başlayan bu hikaye İş İspatı (PoW) algoritmasını beraberinde getirmektedir. İş İspatı (PoW) algoritması güçlü işlemciler ve yüksek enerji tüketimi gerektirir. Ethereum gibi yeni nesil blokzincir ağlarında ise Pay İspatı (PoS) algoritması kullanılmaktadır. Validatör kavramını buradan yola çıkarak ele alacağız.
Validatör Nedir?
Validatör, bir blokzincirdeki işlemleri doğrulamaktan sorumlu olan kişidir. Buradan yola çıkacak olursak bir işlemin işlenmeden önce doğrulanması gerekmektedir. Örneğin, bankada yapılan her işlemi işlemekten sorumlu olan bir bankacı gibi, bir doğrulayıcı da gelen her işlemi belirlenen kurallar çerçevesinde doğrular. Bir işlem ancak doğruluğu ve belirlenen kurallar çerçevesinde gerçekliği kontrol edildikten sonra tamamlanabilir ve kaydı blokzincir üzerine eklenebilir. PoS algoritmasında bir Validatör işlemin onu geçerli sayan kurallara uyup uymadığını denetlemekle yükümlüdür. Tüm bu süreç bir blokzincir ağını güvenli ve şeffaf hale getiren ögelerden biridir.
Nasıl Validatör Olunur?
Validatör kelimesi blokzincir ekosisteminde genelde Pay İspatı (PoS) algoritmasında karşımıza çıkmaktadır. Validatör Pay İspatı (PoS) algoritmasını kullanan blokzincir ağlarında işlemlerin doğrulanmasını sağlamaktadır. İş İspatı (PoW) algoritmasında ise bu görevi blokzincir ağında madenciler gerçekleştirmektedir. Bir anlamda madenciler ile aynı görevi farklı bir sistematik bir altyapı içerisinde gerçekleştirmektedir. Her blokzincir ağının kendine özel kuralları mevcuttur. Bu şartları sağlayan kişiler, mevcut ağ üzerinde Validatör olabilirler. Kişilerin Validatör olmak istedikleri projenin belirlediği token miktarına ve bunun yanı sıra işlemlerin hızlı onaylanması gerektiği için hızlı bir internet sunucusuna sahip olması gerekmektedir.
Projelerin yapısına göre değişiklik göstermekle birlikte validatörler sistemde yer alabilmek için öncelikle adaylıklarını beyan etmelidirler. Beyan sonrasında verileri ve bilgileri inceleyen sistem seçimi otomatik olarak yapmaktadır. Bu seçim sırasında ya da sonunda Validatörün sahip olduğu kripto para miktarında herhangi bir değişiklik olmamalıdır. Aksi durumda Validatör ünvanını kaybedecektir. Herhangi bir kural ihlali olması durumunda belirli bir ceza yöntemi uygulanır ve hata oranına istinaden ceza oranı belirlenir.
Blokzincir ağları üzerinde yapılan herhangi bir işlem Validatörler ya da madenciler tarafından onaylanmadıkça zincire dahil edilemez. Ayrıca Validatörlar ya da madenciler tamamladıkları işlemler sonucunda ağ üzerinden ödüller kazanmaktadır.
Ethereum'da Validatör Olmak
PoW algoritmasından, PoS algoritmasıyla çalışan Ethereum 2.0’a geçiş yapan Ethereum ağında staking (kilitleme) sistemi başladı ve ağdaki madencilerin yerini validatörler aldı. Bu kişiler madencilerden farklı olarak madencilik cihazı kullanarak değil ağda stake işlemi yaparak gelir elde etmektedirler. Ethereum 2.0 ağında validatör olan kullanıcılar sundukları hizmet karşılığında bir oranla gelir elde etmektedirler. Ethereum 2.0’a katılarak validatör olmak ve blok ödülü elde etmek için ETH staking (kilitleme) yapılmaktadır. Ethereum geliştiricileri tarafından bildirildiği üzere ekosistemde yer almak isteyen her kullanıcının 32 ETH kilitleyerek Ethereum 2.0 ağında validatör olabileceği açıklandı. Ethereum 2.0’da her 6,4 dakikada bir blok onaylayacak olan validatörler, PoS mekanizması tarafından rastgele biçimde seçilecektir. İsteyen her katılımcı kendi nodelarını çalıştırarak blok onaylayıcısı olabilir. Bunun haricinde kendi nodelarını çalıştırmak istemeyen kullanıcılar, Ethereum ekosistemi tarafından sunulan seçeneklerdeki hizmet sağlayıcılar üzerinden ETH kilitleme yapabilir.
