Türkçe açılımı Nitelikli Firkri Tapu olan "NFT" kelimesinin İngilizce açılımı Non-fungible token’dir. Dilimizde tam olarak bir karşılığı olmasa da eşsiz, benzersiz, değiştirilemeyen token olarak sıkça kullanıldığı görülmektedir. Buradaki değiştirilme kavramından biraz bahsedelim. Fungible; karşılığı olan, eşit değere sahip, değişimi mümkün olan varlıklar için kullanılmaktadır. Bu varlıklara verilebilecek en yaygın örnek itibari paralardır. Birinden aldığınız 20 TL borç karşılığında tekrar aynı 20 TL’lik banknotu vermenize gerek yoktur. Farklı bir 20 TL’lik banknot ile borcunuzu ödeyebilirsiniz. Çünkü iki banknot da aynı değere sahip birbirinin yerine geçen “fungible” varlıklardır. Bunu kripto paralar özelinde de örneklendirebiliriz. Sahip olduğunuz bir ETH ile miktar olarak eşit başka bir ETH arasında fark yoktur. Birbirinin yerine geçebilmektedirler. Ancak Non-Fungible kavramında ise bu durum bulunmamaktadır. Bu token ya da varlıklar, şahsına münhasır özelliklere sahiptir. Örneğin bir ressam tarafından yapılmış bir tablo hiçbir şekilde başka bir tablo ile değiştirilebilir özelliklere sahip olmayacaktır. Başka bir tablo, o tablonun özelliklerini ya da şahsına münhasır oluşunu karşılamayacaktır. Bu örneği aklınıza gelebilecek bir çok şeyle çoğaltabilirsiniz. Nitelikli Fikri Tapu'lar ise bu eserlerin blokzincire işlenmiş halleridir. Çizim, yazı, video, ses kaydı, müzik, tweet, oyun içi eşyalar da dahil olmak üzere neredeyse sınırsız sayıda NFT türü bulunmaktadır.
NFT’lerin Özellikleri
Çizimlerden, oyun içi eşyalara kadar sayısız türde NFT bulunduğunu öğrendik. Peki tüm bu Nitelikli Fikri Tapu'ların (NFT) ortak özellikleri nelerdir bunları inceleyelim.
Benzersizlik - Nadirlik : Şüphesiz NFT’lerin en önemli özelliği benzersiz olmalarıdır. Genel özellikleri itibariyle NFT’lerin bu kadar değerli olmasının sebebi ya çok sayıda bulunması ya da tek olmasıdır. Blokzincir dışından örnek verirsek, imzalı bir albüm dünyada tek olmasa da sayılı olarak bulunması sebebi ile değerlidir. İmzalı bir forma, nadir bulunan bir oyun kartı ya da Twitter’da atılmış ilk tweet benzersizlik açısından ortak özelliklere sahiptir. NFT’lere değer katan en önemli özellik de benzersizliktir.
Sahiplik ve Bölünemezlik: NFT’ler günümüzde kripto para birimleri ile karıştırılmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta NFT’nin bir kripto para birimi olmadığıdır. NFT’ler blokzincir üzerinde bulunan dijital eserlerdir. Bu dijital eserler, kripto para birimlerinin aksine bölünemezdir. Bir NFT, bir ETH ya da Bitcoin gibi parçalara bölünerek satılamaz. NFT’ler sadece bir bütün olarak değerlendirilebilir. Bunun dışında NFT’lerin belirlenmiş bir fiyatı yoktur. Her NFT’nin değerine yalnızca sahibi karar verebilmektedir. Bu da NFT’lerin benzersiz bir şekilde sahiplik sağlamasını ve çoğaltılmasını mümkün kılmamaktadır.
Değiştirilemez ve Eşlenemezlik: NFT’ler başka bir NFT ile tamamen aynı özelliklere sahip olmayacağı için değiştirilemezdir. Kendi içerisinde belirli sayıda üretilen (örneğin yalnızca 10-100 adet gibi) NFT’ler hariç hiçbir NFT sahip olduğu özellikler ve nitelikler açısından birebir aynı olamaz. Bu da NFT’lerin değiştirilemez ve eşi bulunamaz özelliğine sahip olmasını sağlamaktadır.
Bitexen’de Listeli NFT İçeren Projeler Nelerdir?
Enjin Coin (ENJ):
Enjin Coin, oyun (gaming) sektörü için akıllı bir kripto para projesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Proje, 2009 yılında Singapur’da ortaya çıkarılmıştır. Enjin, inşa edildiği Ethereum ağı üzerinde çalışan ve oyun platformlarında, gaming marketlerinde ve web sitelerinde ödeme aracı olarak kullanılabilmektedir. Enjin topluluk mağazalarında sanal ürün satışlarından ayda milyonlarca dolar el değiştirmektedir.
Enjin ekosisteminde bulunan oyunlar içerisindeki özel silahlar, zırhlar, karakterler ve elbiseler gibi çeşitli eşyaların ya da oyunun türüne bağlı olarak değişen varlıkların (farklı bir oyun içerisindeki dans hareketleri de dahil olabilir) ticareti pazar yerlerinde gerçekleştirilmektedir. Ticareti gerçekleştirilen bu ürünler eşsiz NFT niteliğinde olabileceği gibi sınırlı sayıda bulunan NFT’ler gibi de olabilmektedir. Bu ticaretlerde ENJ kullanılabilmektedir. Oyuncular elde ettikleri ENJ’leri oyun dışına da çıkarabilmekte ve alım satım platformlarında itibari paraya ya da diğer kripto para birimlerine dönüştürebilmektedir.
Enjin Coin ayrıca tüm NFT projeleri içerisinde yaklaşık 2,5 milyar USD'lik piyasa değeri ile birinci sırada yer almaktadır. Enjin'in NFT dominans oranı ise %30,4'tür. Dominans oranı Enjin Coin'in piyasa değerinin tüm NFT marketinin piyasa değerine bölünmesi ile bulunmaktadır.
Enjin hakkında daha detaylı bilgi edinmek için buraya tıklayarak Enjin Coin inceleme yazımızı okuyabilirsiniz.
Decentraland (MANA):
Decentraland, blokzincir tabanlı bir sanal dünyadır. Bu sanal gerçeklik platformu Ethereum blokzinciri tarafından desteklenmektedir. Decentraland platformunda kullanıcılar birbirinden benzersiz içerikler ve uygulamalar oluşturarak, bu uygulamalardan kazanç elde edebilmektedir. Decentraland içerisinde arazi satın alabileceğiniz gibi bu arazi üzerinde kontrol de sizin tarafınızda olmaktadır. Satın aldığınız arazinin size ait oluşu blokzincire işlenerek tescil edilmektedir. Bu arazilerde, arazi sahipleri diledikleri içerikleri oluşturabilmektedir. Bu içerikler bir sahne, gösteri, NFT galerisi olabileceği gibi oyun alanları da olabilmektedir.
Decentraland platformu koleksiyonculuk yapabilme özelliği ile de dikkat çekmektedir. Nadir sanat eserleri ya da varlıklar tarih boyunca ilgi çekmiş ve sahip olunmak istenmiştir. Günümüzde de bu varlıkları dijital olarak blokzincirde görmeye başladık. NFT adı verilen bu dijital sanat eserlerinizi Decentraland üzerinde sergileyebilir ve diğer kullanıcılara satışını gerçekleştirebilirsiniz. Dilerseniz nadir sanat eserlerini toplayarak koleksiyoncu da olabilirsiniz.
Decentraland tüm NFT projeleri içerisinde 1,3 milyar USD'lik piyasa değeri ile Enjin Coin'in ardından ikinci sırada yer almaktadır.
Decentraland hakkında daha detaylı bilgi edinmek için buraya tıklayarak Decentraland inceleme yazımızı okuyabilirsiniz.
Bitexen’de listeli NFT Projeleri
Terra Virtua Kolect (TVK)
ApeCoin (APE)
Babylons (BABI)
WAX (WAXP)
Origin Protocol (OGN)
