Side Chain Nedir?
Blokzincir teknolojilerinin yaygınlaşması ile birlikte kullanıcı sayılarında da önemli yükselişler gerçekleşmiştir. Kripto paraların adaptasyonu hem bireyler hem de ülkeler bazında giderek hızlanıyor. Bu adaptasyonu anlatan önemli göstergelerden biri kripto para ATM sayıları. Aşağıdaki grafikte kripto para ATM sayılarının aylık olarak artış miktarları görülmektedir. Grafiğe göre 2021 yılı ağustos ayında aylık olarak 2.030 yeni ATM ile en yüksek ATM artış miktarı gerçekleşmiştir.
kaynak: coinatmradar.com
Side Chain’ler ya da yan zincirler blokzincir teknolojilerinde yaşanan gelişim sonrası ortaya çıkmış yenilikçi ürünlerdir. Bir side chain temel olarak ana ağa (mainnet) paralel olacak şekilde çalışan ayrı bir zincirdir. Kendi fikir birliği yöntemine sahip olabileceği gibi ana ağa iki yönlü köprü ile bağlanmaktadır. Buradaki ana amaçlardan biri artan kullanım oranları ile yoğunlaşan ana zincirin yükünü hafifletmektir. Side chain’ler blokzincirlerin yaşadığı en önemli sorunlardan olan ölçeklenebilirlik ve birlikte çalışabilirliği çözmek amacıyla ortaya çıkmışlardır. Aşağıdaki görselde ana blokzincir ve side chain’lerin bazılarının işleyişi görülmektedir. Ana blokzincirin üstündeki yükü hafifletmek için 3 farklı side chain oluşturulmuştur. Bu side chain’ler blokzincir üzerinde gerçekleştirilen farklı işlemlerde görev alarak blokzincirin o alandaki yoğunluğunu gidermektedirler.
Polygon & Ethereum İlişkisi
Polygon side chain yapısının önemli bir örneğidir. 2020 yılının 2. yarısı itibarıyla yükselen merkeziyetsiz finans (DeFi) endüstrisi, Ethereum ağı üzerindeki merkeziyetsiz finans platformlarının yoğun bir şekilde kullanılmasına sebep olmuştur. Ethereum ağı yoğun bir şekilde kullanıldığı için ağ üzerindeki transfer ücretleri (gas fee) büyük oranda artmıştır. Artan gas fee’ler ağı pahalılaştırmış ve çeşitli ölçeklenebilirlik sorunlarına yol açmıştır. Bu noktada bu sorunları çözmek için 2. katman çözümleri ortaya çıkmıştır. Polygon da Ethereum için bir 2. katman çözümüdür. Polygon sayesinde Ethereum ağında çalışan uygulamalar farklı bir yol izleyerek Ethereum ana zincirini yormadan, daha hızlı ve daha düşük işlem ücretleri ile Ethereum’un güvenli yapısından faydalanabilmektedir.
Ethereum uzun süredir ölçeklenebilirlik problemleri yaşayan bir blokzincirdir. Blokzincirlerin yaşadığı en büyük problemler “Blokzincir Üçlemesi” adı altında toplanmaktadır. Blokzincir üçlemesi hakkında detaylı bilgi edinmek için buraya tıklayarak “Blokzincirlerde Üçlü Açmaz” yazımızı okuyabilirsiniz.
Ethereum ağının açık artırma usulüne çok benzeyen gas fee yapısı nedeniyle ağdaki kullanım oranı arttıkça ölçeklenebilirlik problemleri ortaya çıkmaktadır. Bu da Ethereum’u kullanıldıkça oluşan pahalılık nedeniyle daha az kullanılmasına neden olan bir çıkmaza sokmaktadır. Tüm bu problemleri ortadan kaldırmak için çeşitli çözüm yolları oluşturulmuştur. Ethereum bu amaçla Londra Hard Forku’nu gerçekleştirmiş ve madencilik ücretlerinin yakılması mekanizmasını aktif etmiştir.
Aşağıdaki grafikte Polygon (MATIC) zincirinin Ethereum Ana Zinciri ile olan ilişkisi görülmektedir. Polygon bir Ethereum side chain’i olarak çalışmaktadır. Ethereum’daki ölçeklendirme ve tıkanıklık sorunlarından kaçmak ancak Ethereum’un güvenli yapısını kullanmak isteyen geliştiriciler, uygulamalarını Polygon üzerinde inşa ederek, Ethereum ağındaki diğer uygulamalarla sorunsuz bir şekilde iletişime geçebilmektedir.
Polygon, Proof of Stake (PoS) fikir birliğini kullanmaktadır. PoS kontrol noktalarında MATIC stake ederek (kilitleyerek) görev alanlar blok oluşturucularının seçiminde rol alır. Bu kontrol noktası az sayıdaki hızlı çalışan blok oluşturucuların işlemlerini kontrol eder ve Ethereum ana zincirine ulaştırır. Bu noktaları sayesinde işlemler kontrol edilir ve dolandırıcılıklar tespit edilerek blokzincir üzerindeki gerçek olmayan ya da sorunlu işlemler önlenir.
Side Chain ve Hard Fork (Sert Çatallanma) Farkı
Side chain’ler hard fork (sert çatallanma) ile karıştırılmamalıdır. İki kavram da birbirinden farklıdır. Sert çatallanmalarda ana zincirin dışında oluşan zincirin yeni bir ana zincir olması ve tamamen kendi kuralları, kendi fikir birliği ile ilerlemesi amaçlanmaktadır. Bitcoin ve Bitcoin Cash sert çatallanma konusunda verilebilecek en önemli örneklerdendir. Side chain’ler ise birlikte çalışabilirliğe sahip yan zincirlerdir.
